vita moderna

kisses, tears & psychodramas

23.12.11

Η διαδρομή

Ανεπίκαιρο, αντιεορταστικό ποστ προ έκτης δόσης, για τον βυτίο και το μπαχάρ του.




Συγκεχυμένες σκέψεις, πράγματα θολά ή αδιευκρίνιστα ήρθαν στον ύπνο μου με αφορμή ένα δημοτικό τραγούδι που διάβαζα στα Κείμενα της A΄ γυμνασίου πριν κοιμηθώ. Τελευταία ξυπνάω μέσα στη νύχτα και εγκλωβίζομαι σε πυρετό ασυνάρτητων εντυπώσεων που επιμένουν, μαζί με ένα συναίσθημα αγωνίας, μια διάχυτη ανησυχία που συνήθως υποχωρεί στο πρωϊνό φως.

Ένας αϊτός περήφανος, ένας αϊτός λεβέντης,
από την περηφάνια του κι από τη λεβεντιά του,
δεν πάει στα κατώμερα να καλοξεχειμάσει,
μον’ μένει απάνω στα βουνά, ψηλά στα κορφοβούνια.
Κι έριξε χιόνια στα βουνά και κρούσταλα στους κάμπους,
εμάργωσαν τα νύχια του κι επέσαν τα φτερά του.
Κι αγνάντιο βγήκε κι έκατσε, σ' ένα ψηλό λιθάρι
και με τον ήλιο μάλωνε και με τον ήλιο λέει:
«Ήλιε, για δε βαρείς κι εδώ σ’ τούτη την αποσκιούρα,
να λιώσουνε τα κρούσταλα, να λιώσουνε τα χιόνια,
να γίνει μια άνοιξη καλή, να γίνει καλοκαίρι,
να ζεσταθούν τα νύχια μου να γιάνουν τα φτερά μου
να 'ρθούνε τ' άλλα τα πουλιά και τ' άλλα μου τ' αδέρφια».

Ν.Γ.Πολίτη, Εκλογαί απο τα τραγούδια του ελληνικού λαού.


Υπάρχει μια λέξη στο τραγούδι, που φωτίστηκε και βγήκε εξαρχής μπροστά από τις υπόλοιπες, ένα σημείο έντασης (έλξης και απώθησης μαζί) που προσπαθώ να εξηγήσω λογικά. Φαίνεται να σπάει ο ρυθμός του κειμένου εκεί, σαν να παραπατάει ο δεκαπεντασύλλαβος· αλλά και η ίδια η λέξη αποσκιούρα έχει κάτι τραχύ ή ξένο μέσα σε ένα λεξιλόγιο σχετικά ήπιο, σαν λέξη που ξεχάστηκε σε κατώι χωριάτικου σπιτιού – εκεί που η πόρτα τρίζει και τα αντικείμενα έχουν μετατραπεί, από τα χρόνια ακινησίας και σκόνης, σε μούμιες του εαυτού τους.

*


Η ποίηση είναι πάντα καταφύγιο, παρηγοριά. Αναρωτιέμαι όμως: ποιο περιεχόμενο αποκτούν αυτά τα κείμενα στο σχολείο της κρίσης, πώς μιλάμε σήμερα για το εθνικό ιδεώδες; Και κυρίως πώς θα μιλάμε στα χρόνια που έρχονται, σε τάξεις γεμάτες παιδιά οικογενειών εξαθλιωμένων, ανθρώπων κατάκοπων από την αγωνία της καθημερινότητας, εξαντλημένοι και σκοτεινιασμένοι οι ίδιοι από τον μαύρο ορίζοντα. Πώς σχολιάζεις το περίφημο ελληνικό κατόρθωμα, τον ανυπότακτο χαρακτήρα της φυλής τώρα που ο λεβέντης αϊτός κατέβηκε εν τέλει στα κατώμερα να καλοξεχειμάσει και δέχεται αδιαμαρτύρητα τους κολάφους, τα ραπίσματα; Δοκίμασα πρόσφατα τη Ρωμιοσύνη και πρόσεξα μια μικρή μετατόπιση μέσα μου, σαν κάτι να έχει αλλάξει. Να ήταν η ιδέα μου; Μπορεί. Όσο ο Υπουργός κρατούσε ακόμα το τσεκούρι του κι ο Νομάρχης τα γκέμια του Βουκεφάλα, ήταν σχετικά εύκολο να στέκεσαι στο κέντρο των αντίρροπων δυνάμεων, μέγας μαέστρος εσύ και εξισορροπιστής, ρυθμιστής του αισθήματος της τάξης, ανοιγοκλείνοντας κατά περίπτωση τη στρόφιγγα του εθνικού μεγαλείου (ώστε να μην καλπάσει ο πατριωτικός χουλιγκανισμός αλλά και να μην στεγνώσουν τα πράγματα από την πολλή ιδεολογία.) Όμως τώρα; Σκέφτομαι αυτά τα αθώα παιδιά. Πάντα πρόθυμα να οδηγηθούν, να παρασυρθούν από έναν φανατισμένο άνθρωπο ή μια απόλυτη ιδέα, να παραδοθούν σε όποιο συναίσθημα υποδαυλίζεται επισήμως από την πολιτεία (την κυρίαρχη ιδεολογία, ντε), να εγκολπωθούν όποια εκδοχή ιστορίας προκρίνεται κατά περίπτωση ως στρατηγικά χρήσιμη ή ωφέλιμη για τον τόπο. Θέλω να δω πώς θα εφεύρουμε τώρα τη νέα μας περηφάνεια: αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό / αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα.

Εντάξει. Καμιά φορά, βολεύονται. Αλλά για λίγο- ίσα να εκταμιευτεί η έκτη δόση. Άντε και η έβδομη που είναι η σημαντικότερη, πώς κάνετε έτσι μωρέ.

*


Η αποσκιούρα ανέσυρε εικόνες απ’ το χωριό του πατέρα μου, κάτι σκαμμένα πρόσωπα της επαρχίας Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, χειρονομίες, εκφράσεις και κουβέντες του καφενείου (ο ανεξάντλητος γλωσσικός πλούτος της προφορικότητας), μυρωδιές και ήχους (τα κλαρίνα από το πανηγύρι, τη νύχτα, πίσω απ’ τον λόφο) εντυπώσεις συνειδητά ή ασυνείδητα απωθημένες, πράγματα ενταφιασμένα ή ανενεργά. Καθότι, βεβαίως, θα μιλήσουμε για όλα τα υπόλοιπα, θα αξιοποιήσουμε χιλιάδες λέξεις ώστε να κατατροπωθεί ο εχθρός αλλά για τα προσωπικά μας ζητήματα, γι’ αυτά που καίνε, θα πούμε ελάχιστα ή τίποτα– αν υποθέσουμε ότι τα έχουμε πει ποτέ ανοιχτά με τον εαυτό μας.

Τελικά έφτασα σ’ εκείνον. Παρόμοιες λέξεις θυμάμαι κι από το στόμα του πατέρα μου, ειπωμένες με τρόπο ιδιαίτερο, πλάγιο (εμπνεόταν απ’ αυτές και τις έκρινε ταυτόχρονα), σαν να κοίταζε λοξά το δικό του παρόν- σαν κάποιος που πενθεί ήδη τον έρωτα την ώρα που τον ζει. Λάτρευε την ποίηση και τα δημοτικά τραγούδια κι ενώ ο ίδιος αποτελούσε οργανικό στοιχείο της ζωής του βουνού και τη στάνης, περισσότερο ονειρευόταν ή θαύμαζε αυτή τη ζωή παρά τη ζούσε, σαν αστός γοητευμένος από τον εξωτισμό της αμόλυντης παρθένας φύσης, δέσμιος, πάντα, της εμμεσότητας, της ποιητικής διαμεσολάβησης. Και όταν απήγγειλλε τα ποιήματα στην τάξη, ακόμα κι όταν έπαιζε χαρτιά στο καφενείο με ανθρώπους που αναγνώριζε αυθεντικούς, λάτρης της ατμόσφαιρας παρέμενε· έψαχνε τρόπους να αποδράσει από την εγκεφαλικότητα ή από έναν μελαγχολικό, ανικανοποίητο εαυτό που δεν έβρισκε νόημα στην τυπική κοινωνική συνθήκη. Αλλά χρειάζεται να μεγαλώσεις κι εσύ αρκετά ώστε να αναγνωρίσεις το πρόσωπο πίσω από τον στερεωμένο ρόλο, κατειλημμένος καθώς είσαι διαρκώς από το δικό σου αίτημα, το δικό σου παράπονο ζωής.

*


(Ήταν το τέλος του καλοκαιριού και επιστρέφαμε στο χωριό- ο δρόμος ανέβαινε φιδωτός μέσα στα πεύκα. Προπορευόταν το αυτοκίνητο με το φέρετρο κι εγώ οδηγούσα από πίσω με ανοιχτό παράθυρο- άκουγα τα τζιτζίκια στο λαμπρό μεσημέρι και σκεφτόμουν τη διαδρομή, τα δέντρα, τα πουλιά, όσα αγάπησε σαν παιδί κι όσα τον διαμόρφωσαν, να περνάνε για τελευταία φορά μπροστά από τα νεκρά μάτια του.)

19 Comments:

At 2:51 PM, Anonymous Anonymous said...

καλή χρονιά όμορφε άνθρωπε

ΚΚΜ

 
At 3:32 PM, Blogger thas said...

Και σε σένα, αγαπημένε.

 
At 4:17 PM, Blogger ellinida said...

Μην σταματήσεις να γράφεις, ποτέ! Καλές γιορτές.

 
At 4:22 PM, Blogger Σταυρούλα said...

Εκπληκτικός όπως πάντα :) Καλές γιορτές. Θα σε απολαύσουμε και έντυπα βέβαια :)

Για το πώς και τι θα πούμε στα παιδιά με απασχολεί πολύ. Πώς να διαβάσω στο "Του Βασίλη" την απάντηση στη μάνα του?

 
At 5:00 PM, Blogger scarlett said...

Εμείς που δεν μπορούμε να φτάσουμε στο μπαχάρ, thas, σ'ευχαριστούμε πολύ γι'αυτό το μοίρασμα

ένα αληθινό χριστουγεννιάτικο δώρο!

Καλές γιορτές!

 
At 9:06 PM, Anonymous Anonymous said...

Teleio!

Alla an mou epitrepetai mia "pagkitiki" erotisi, exeis kapoia sxesi me tin Aitoloakarnania?

Kales giortes!

 
At 6:09 AM, Blogger Dead Posts Society said...

Καλές γιορτές, thas!

 
At 9:53 AM, Anonymous Πάνος said...

Τους χαιρετισμούς μου, από ψηλά στο βουνό. Να είσαι καλά - και να ανταμώνουμε που και που... Καλές γιορτές!

 
At 10:22 AM, Blogger thas said...

ellinida, renata, scarlett, BlondeElena, Dead Posts Society και Πάνο, σας ευχαριστώ πολύ και εύχομαι τα καλύτερα για σας και τους ανθρώπους σας. Χρόνια πολλά, με τιμούν τα σχόλιά σας.

Y.Γ.
1. BlondeElena, σχέση φυσικά και έχω, το αναφέρω στο ποστ. (το χωριό του πατέρα μου).
2. renata, το συγκεκριμένο θα το αφήσουμε για πιο περήφανες εποχές :)
3. Πάνο, θένξ για την αναδημοσίευση.

 
At 3:40 PM, Blogger nikiplos said...

Καλησπέρα...

Αν και γνώριζα το ιστολόγιό σου, είχες καιρό να γράψεις, ή είχες κάνει ας πούμε ένα μεγάλο διάλειμα, κι έτσι είχα καιρό να περάσω... Ξανάρθα εδώ από τον Πάνο...
Τα πράγματα είναι ακόμη δυσκολότερα... για τη ρωμιοσύνη εννοώ... γιατί η μισή έμαθε να βολεύεται ακόμη κι ας πεθάνει η άλλη μισή... η αντίθετη, η αντίπαλη... ο γείτονας ψηφίζει κατά πως πάνε τα συμφέροντά του, ακόμη κι αν καταστραφεί το σπίτι του γείτονά του... Ίσα ίσα, ενίοτε ακόμη καλύτερα να καταστραφεί...

και επειδή μέρες που είναι καλό δεν είναι να αφορίζω, συμπερασματικά, ο ημέτερος ελληνισμός, ο σημερινός εντός συνόρων δλδ, αν δεν ανακαλύψει κάποιον ρόλο δεν έχει μέλλον... Το πολύ σε 100 χρόνια θα σβήσει... γιατί είναι νομοτελειακό να σβήνουν εκείνα που δεν έχουν ένα ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι... Κάποτε παίζαμε το ρόλο του αντίπαλου δέους στα Βαλκάνια... Μετά το 90 και την πτώση του ανατολικού μπλοκ, δεν βρήκαμε νέο ρόλο. Δεν παράγουμε ούτε φτιάχνουμε τίποτε... Μας έχουν τώρα μόνο ως κυματοθραύστη για τους λαθρομετανάστες... ούτε κι αυτόν τον ρόλο φαινόμαστε διατεθιμένοι να τον περαιώσουμε και γιατί άλλωστε... Ο πολύτιμος χρόνος χάθηκε οριστικά...

 
At 4:22 PM, Blogger QarcQ said...

Θα λογοκλέψω κι εγώ έναν σύγχρονο ποιητή που καμώνει λέξεις και αρέσκετε στον ανεξάντλητο γλωσσικό πλούτο της προφορικότητας και θα παραθέσω το:

(…)
Είδε που λες κάθε παλιό του σημάδι
κι ένοιωσε ωραία που είχε απλώσει τόσο το σκοτάδι
στις ψυχές τους κι είχε σβήσει όσα παλιότερα είχαν νιώσει
μα αν τρέξουν αίμα οι πληγές ποιος θα γλιτώσει.
Μήπως εκείνος που σερνότανε ή εκείνος που πετούσε
κι από ψηλά μας κοιτούσε
ή εκείνος που 'χε βάλει την ουρά του μες τα σκέλια
κι έκανε το θάνατο να σκάσει από τα γέλια.
Δεν ξέρω φίλε η ιστορία καν πως θα τελειώσει
κι αν κανένας απ' αυτούς θα ΄χει γλιτώσει

μέχρι τον μύθο να τελειώσω πολλά θα κλέψω απ' τη χαρά του
κι αν τσαντιστεί ξανά η αφεντιά του.
Θα φτιάξω κι άλλο πιο καλό και πιο μεγάλο
και σεργιάνι μες την νύχτα πάλι θα το βγάλω
στα πιο απίθανα του ουρανού λημέρια
να ξεβρακώσει από το φως όλα τ' αστέρια.
Κι αν ξαναβάλει την στολή του θεριστή
πάλι μαλάκας το ξέρω θα πιαστεί
όταν κόψει όλα τα στάχυα δεν θα 'χει τίποτα από κάτω
γιατί οι σπόροι γίναν μύθοι μες στο βάλτο.
(…)
*

Κρόνια Πολλά Thas.

 
At 9:44 PM, Blogger lemon said...

Χρόνια Πολλά και την αγάπη μου, Θας.

 
At 2:36 PM, Anonymous couldi said...

Καλή χρονιά σου...

 
At 10:21 AM, Blogger thas said...

nikiplos δυστυχώς υπάρχει πλήρης ασυνέπεια, το ιστολόγιο δουλεύει στη βάση του ό,τι θυμάμαι-χαίρομαι. Συμφωνώ σε όσα λες, με μόνη ίσως παρατήρηση πως τα γεγονότα είναι τόσο πυκνά και οι ανατροπές ήδη τόσο μεγάλες που κάθε προβολή σε ορίζοντα 100ετίας να μοιάζει ταξίδι σε άλλον γαλαξία

Aιώνιε φίλε qarcq σ’ ευχαριστώ που είσαι πάντα κάπου εδώ γύρω, σ’ ευχαριστώ και για το λοουμπαπάρισμα. Καλή χρονιά εύχομαι, έστω και καθυστερημένα. Με την επέκταση του facebook έχει ψιλοκαταρρεύσει και ο μπλογκοσχολιασμός. (αν κυκλοφορείς από εκεί: thas kas)

Lemon και τη δική μου αγάπη. Γιου νόου δατ. Χρόνια πολλά, ολοψύχως.

Couldi καλή χρονιά, με παν ό,τι καλό. Θενξ για την επίσκεψη!

 
At 4:42 PM, Blogger Ιφιμέδεια said...

Εκτός τόπου και χρόνου κι εγώ.
Πέρασα να διαβάσω και να σου ευχηθώ καλή χρονιά.

Μα δεν κρατιέμαι θα γράψω και ένα σχόλιο της πεντάρας: σκέφτομαι καμιά φορά ότι αν το πρόβλημά μας είναι να διατηρήσουμε τη σχέση μας με το ένδοξο εθνικό παρελθόν, μπορούμε να διεκδικήσουμε να μεταβληθούμε (ή μήπως ήδη;) σε ένα τσούρμο που θα μοιάζει με τους Καλάς εκεί στα βάθη της Ασίας. Θα λέμε στους υπόλοιπους ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και θα μας λυπούνται, θα ξαναγίνει επίκαιρος ο Λόρδος Βύρων, ο Σολωμός "περασμένα μεγαλεία". Η κλάψα μας πάει.

Το μέγα ερώτημα που θέτεις όμως παραμένει: μεταξύ μας τί θα λέμε;

 
At 4:42 PM, Blogger Ιφιμέδεια said...

(όπως είδες για τη δύσκολη διαδρομή που διένυσες, δεν είχα ούτε τα κότσια να γράψω κάτι)

 
At 10:49 PM, Blogger thas said...

Μόλις που προλαβαίνω να αντευχηθώ πριν εκπνεύσουν οριστικά οι γιορτές (που ως συνήθως ήλθαν και παρήλθαν χωρίς να προλάβουμε να τους αποσπάσουμε τη χαρά. γμτ.) Χρόνια πολλά λοιπόν και καλή χρονιά κατά το δυνατόν.
Που λες, δεν ξέρω τι κάνει το αρχαιογκαγκά μέτωπο, πάντως αυτή τη στιγμή στο συλλογικό φαντασιακό δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για παρθενώνες και αγιασοφιές. Το μούδιασμα είναι τεράστιο, η στιγμή μετέωρη. Θα περιμένουμε να κάτσει το πράγμα μέσα στον χρόνο, να μετρήσουμε κέρδη και ζημίες μέχρι να αρχίσει δειλά μια νέα συσπείρωση γύρω από παλιές και κυρίως νέες αξίες. Λέμε τώρα, το αν του καραγκιόζη. :)
Χάρηκα που πέρασες και σχολίασες. Και πάλι καλή χρονιά.

 
At 3:54 AM, Blogger Loucretia said...

αντε, παλι ξημερωθηκα με τα κειμενα σου, εξω κρυο πολυ, Φλεβαρης γαρ αλλα το ξεχασα ηδη.
γεια και χαρα σου thas.

 
At 2:26 PM, Anonymous art said...

μεταφέρθηκα κατευθείαν στο βουνό, πολύ ωραίο!

 

Post a Comment

<< Home