Ο δικηγόρος μου, Μάριο Βάργκας Λιόσα.

Σκαλίζοντας τα (λιγοστά) βιβλία μου, βρήκα τυχαία μια έμμεση συνηγορία σε αυτό που λίγες μέρες πριν έγραφα (στο κειμενάκι «πάντα χωρεί…») ότι δηλ. η Ιστορία δεν μας μαθαίνει τίποτα για τον άνθρωπο, εκφράζοντας την αμηχανία, την αδυναμία και μια σχεδόν σωματική αποστροφή μου για τη μελέτη της. Λέει λοιπόν ο Μάριο Βάργκας Λιόσα, στις «Επιστολές σ’ ένα νέο συγγραφέα»:

«Αυτή η αντιδικία με την πραγματικότητα, η οποία είναι ο μυστικός λόγος ύπαρξης της λογοτεχνίας-της λογοτεχνικής κλίσης- την κάνει να μας παρέχει μοναδικές μαρτυρίες σχετικά με μια συγκεκριμένη εποχή. Η ζωή που περιγράφουν οι μύθοι ποτέ δεν είναι αυτή που πραγματικά έζησαν όσοι τους επινόησαν, τους έγραψαν, τους διάβασαν και τους χάρηκαν, αλλά η εικονική… Η μυθοπλασία είναι ένα ψέμα που υποκρύπτει μια βαθιά αλήθεια· είναι η ζωή που δεν υπήρξε, εκείνη που οι άνθρωποι μιας συγκεκριμένης εποχής ήθελαν να ζήσουν αλλά δεν έζησαν, και γι’ αυτό χρειάστηκαν να την επινοήσουν. Δεν είναι το πορτρέτο της Ιστορίας αλλά μάλλον η ανάποδή της, αυτό που δεν συνέβη, και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έπρεπε να δημιουργηθεί από φαντασία και λέξεις για ν’ ανακουφίσει τις επιδιώξεις που δεν ήταν σε θέση να ικανοποιήσει η πραγματική ζωή, για να γεμίσει το κενό που άντρες και γυναίκες ανακάλυπταν γύρω τους και προσπαθούσαν να καλύψουν με τα φαντάσματα που κατασκεύαζαν οι ίδιοι.»

Τα συμπεράσματά μου, μετά απ’ αυτό:
1. Η Ιστορία, ως τελειωμένο προϊόν της ανθρώπινης δράσης έχει μέσα της κάτι τραγικό. Δεν ξαναγράφεται, δεν διορθώνεται, δεν βελτιώνεται.
*
2. Η μυθοπλασία ανακουφίζει την απελπισία από την αργή, βασανιστική διέλευση αυτού του οδοστρωτήρα της Ιστορίας μπροστά από το παράθυρό μας, και αναποδογυρίζει το σκηνικό. Μας προτρέπει να πάρουμε εμείς το πάνω χέρι και να δεχθούμε ως πραγματικότερη της πραγματικότητας μια νέα – λογοτεχνική, ποιητική, κατασκευασμένη ας πούμε- πραγματικότητα.
*
3. Η νέα πραγματικότητα που δημιουργείται, συνέχεται από ένα νόημα, αυτονομείται από την εξάρτησή της από βιολογικούς, υλικούς ή άλλους καταναγκασμούς, και, παρότι εκκινεί από την πραγματικότητα, ταυτόχρονα την υπερβαίνει, τη φωτίζει, τη νοηματοδοτεί, την κάνει λιγότερο αφόρητη.

Τελικό συμπέρασμα.
Στη μυθοπλασία ο άνθρωπος αναπνέει έναν κόσμο στα μέτρα του. Κατανοεί, εμβαθύνει, ξαναστήνει τον κόσμο.
Στην Ιστορία, πνίγεται στο παράλογο.