διασταυρώσεις

Ξανάβλεπα πρόσφατα τα «κουρέλια» του Νικολαΐδη, ταινία-σταθμός κυρίως για τη ροκ μυθολογία που έστησε στην εποχή της, αλλά και για τον απόηχο που άφησε στις επόμενες δεκαετίες. Υπέθετα μάλιστα ότι όλες αυτές οι στυλιζαρισμένες εξυπνάδες που μας έθρεψαν κάποτε θα κατέρρεαν σήμερα. Παραδόξως πώς, άντεξαν. Μοιάζει να τραγουδάνε ακόμα. Τι τραγούδι όμως λένε, θα σε γελάσω.
Σε κάποια σκηνή ο Βαλαβανίδης λέει το εξής: «Στα σαράντα αρχίζεις να ζεις συνέχεια με εκείνο τον παράξενο φόβο πως όταν στρίψεις σε μια γωνιά υπάρχει κίνδυνος να δεις τον εαυτό σου να ’ρχεται από το απέναντι πεζοδρόμιο να σε συναντήσει».
Περίεργος τύπος, τελικά, ο εαυτός σου. Δεν φτάνει που τον σέρνεις μια ζωή, ενδέχεται κάποτε να πέσεις και πάνω του, στον δρόμο.

*

Όχι ότι στα τριάντα σου βαδίζεις αμέριμνος. Απλώς μετά τα σαράντα αρχίζεις να φέρνεις, όλο και συχνότερα, στον τρελό του χωριού. Η ενδοσκόπηση γίνεται το αγαπημένο σου σπορ, η νοσταλγία το μόνιμο καταφύγιο και στο δεύτερο cutty sark αρχίζουν τα όργανα: γέλια, απρόσμενα δάκρυα, εκλάμψεις σοφίας, παραίτηση. Κάθεσαι στη μπάρα με τον κολλητό σου και ξαφνικά βλέπεις τον εαυτό σου να πηγαίνει προς την τουαλέτα. Μετά είσαι εσύ πάνω από τη λεκάνη και δευτερόλεπτα πριν το ηδονικό κατούρημα, κοιτάζοντας τη μάρκα στο καζανάκι, θυμάσαι, εντελώς αναίτια, το παιδικό σου ποδήλατο με τα αυτοκόλλητα. Τη διαδρομή δίπλα στη θάλασσα, καταμεσήμερο. Ένα καλαθάκι με τις πετονιές. Tη συμμαθήτρια Χάϊδω. Τα τσιγάρα του πατέρα σου.
Κατόπιν, όλο το υπόλοιπο βράδυ, απουσιάζεις. Η κουβέντα είναι για τους Ολυμπιακούς αλλά εσύ ακούς τα γέλια στην κουζίνα της Τ., το μακρινό ’85. Μιλάς για τις συναυλίες του φετινού καλοκαιριού αλλά απ’ τα μάτια σου περνάνε άλλες λέξεις, στίχοι και εικόνες που δεν προλαβαίνεις να αποκωδικοποιήσεις. Μοιάζεις παρών, αλλά το εκεί και το τότε, είναι πιο κοντά από το εδώ και τώρα. Γίνεται;

Στα σαράντα, γίνεται.

Τώρα το παιχνίδι αρχίζει να παίζεται με τους όρους εις βάρος σου. Τώρα ο αντίπαλος προχωρά με δυο ζάρια και εσύ με ένα. Ό,τι σε πόνεσε έρχεται ξανά στην επιφάνεια, επίμονα, βασανιστικά, σαν παλιό τραύμα στην αλλαγή του καιρού. Είσαι πλέον αυτό που είσαι και όχι αυτό που γύρευες (κούρασε και ο νομπελίστας με τη διαρκή τροφοδοσία του – ας είναι). Σου συγχωρήθηκε μέχρι εδώ η πολυτέλεια της σπατάλης, η φαντασίωση της διαρκούς μεγέθυνσης, τα καλοπιάσματα της ζωής. Τώρα όμως γίνεται ταμείο και τα κεντρικά φώτα ανάβουν. Οι ατμόσφαιρες διαλύονται, τα τσιγάρα στα μακριά δάχτυλα σβήνουν, τα κολονάτα ποτήρια πάνε στο νεροχύτη. Η ποίηση το ’σκασε και απέμεινε μόνος του ο ποιητής, δίχως να λάμπει γύρω του τίποτα. Ο αγώνας γίνεται πλέον για την επιβίωση, για σκέτο το ζην, το ευ αποκολλήθηκε σε μια προηγούμενη περίοδο.

Στα σαράντα σου λοιπόν, εσύ βρίσκεσαι κρυμμένος στα φυλλώματα και ο εαυτός σου, περνά σφυρίζοντας από απέναντι, φωταγωγημένος και ανυποψίαστος. Αν του ζητήσεις φωτιά θα σου προσφέρει ευχαρίστως, γιατί είναι σίγουρο πως νιώθει βαθιά συμπάθεια και αλληλεγγύη για κάτι κουρέλια σαν εσένα. Αποτελείς, μάλιστα κομμάτι της προσωπικής του μυθολογίας, μια άσαρκη ποιητική μονάδα προς αξιοποίηση. Είναι ακόμα άνοιξη, έρχονται μυρωδιές από τους κήπους και καθώς απομακρύνονται τα βήματά σας, δεν υπάρχει τίποτα και κανένας να κατηγορήσεις γι’ αυτή τη μελαγχολική σχάση του εγώ, γι’ αυτή την αναπόφευκτη διάσπαση ανάμεσα στο παρελθόν ως προσδοκία και το παρόν ως διάψευση.

*

(Βρέθηκα το Σαββατοκύριακο πάνω στην ξύλινη γέφυρα που κάποτε είχα βγάλει φωτογραφία τους δικούς μου. Τώρα ο καιρός ήταν βροχερός, από κάτω πέρναγε το ποτάμι λασπωμένο. Γύρω, τα μεγάλα πλατάνια. Ο πατέρας μου είχε σταθεί τότε να χαζεύει το νερό κάπως αφηρημένα. Χαιρόταν που ήμασταν όλοι μαζί αλλά νομίζω πως ήξερε βαθιά, ότι τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Γι' αυτό και στη φωτογραφία με κοιτάζει με τρυφερότητα και συγκατάβαση, μελαγχολικός όπως πάντα, με το γαλάζιο κοντομάνικο πουκαμισάκι του. Μια άλλη άνοιξη, εφτά-οχτώ χρόνια πριν.)