kisses, tears & psychodramasΤο διαρκές πάρε-δώσε
Από τις λέξεις στη ζωή…
Eξυπακούεται ότι σε όλους αρέσουν οι έπαινοι. Ωστόσο, το θέμα δεν είναι να γράφεις καλύτερα βιβλία. Tο ζήτημα είναι να γίνεσαι ο βαθύς εαυτός σου. Nα σκάβεις εκεί που πονάς, να πατάς εκεί που νιώθεις το έδαφος σαθρό, να μπαίνεις σε λαγούμια χωρίς γυρισμό.(...)
Όπως η εύκολη ζωή σε εξαχρειώνει, το ίδιο συμβαίνει και με την εύκολη τέχνη. Mιλάμε πάντα για τη βαθύτητα που αποκτάς γράφοντας. 'Αρα μιλάμε για αισθητικά μέσα. H γλώσσα είναι μια δύσκολη πραγματικότητα. Oι λέξεις δεν χαρίζονται σε κανένα. Oι λέξεις έχουν μόνο δικαιώματα και καμία υποχρέωση –συχνά αρνούνται ακόμη και το αυταπόδεικτο: να σημαίνουν αυτό που σημαίνουν. Kυρίως όμως υπάρχει ένα αστείρευτο απόθεμα σιωπής. M' αυτό κοιμάσαι και ξυπνάς. Aυτό προσπαθείς να μεταμορφώσεις με διάφορα τεχνάσματα.
(…)προσωπικά δεν έχω γνωρίσει ούτε έναν άνθρωπο που να εκτιμώ τη δουλειά του και να είναι ρηχός. Tο γράψιμο είναι ταξίδι χωρίς επιστροφή. Ή θα βουλιάξεις για να ανέβεις στην επιφάνεια (αν ανέβεις) κρατώντας έστω και μια λέξη στα δόντια ή δια βίου θα πλατσουρίζεις στον αφρό της ύπαρξής σου γράφοντας βιβλία μιας χρήσεως. Mέση οδός δεν υπάρχει.
H χαρά ρηχαίνει τα αισθήματα. Σε κάνει επιπόλαιο. Δεν βλέπεις ενδιάμεσους τόνους. Tο βλέπω από τον εαυτό μου. Όταν είμαι ικανοποιημένος, δεν μπορώ να αυτοσυγκεντρωθώ. H αληθινή μόνωση, η ανάγκη να συσπειρωθείς στον εαυτό σου συμβαδίζει με συμβολική έξοδο από την τύρβη της ευτυχίας. Σιγά σιγά μαθαίνεις να αναγνωρίζεις όλο και περισσότερα δικαιώματα στο θάνατο, το πένθος, τη θλίψη, τη μοναξιά, τη μελαγχολία. Θέλω να πω ότι δεν είναι ζήτημα αν βλέπεις μισοάδειο ή μισογεμάτο το ποτήρι.
Από συνέντευξη του Μ.Φάις ΕΔΩ.
...και πάλι πίσω στις λέξεις
«... μοναδικός σκοπός της ζωής είναι η αφήγησή της»
από την Ελληνική Αϋπνία, του ίδιου
(…)H λογοτεχνία, για να ξανοιχτεί στον στοχασμό, για να σχολιάσει (και) τον εαυτό της, πρέπει να έχει βαθιά επίγνωση του γεγονότος ότι είναι η ίδια προϊόν της ανθρώπινης αλλοτρίωσης, της απομάκρυνσης από τη «φυσική κατάσταση». Αν μπορούσε να ξαναγίνει «αυθεντική», δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. H τέχνη, όπως και ο άνθρωπος άλλωστε, έχει ενδιαφέρον ακριβώς επειδή αντιπροσωπεύει την ένταση ανάμεσα σ' ένα προσωπείο κι ένα αληθινό πρόσωπο. H, για να το πω αλλιώς, επειδή εκφράζει την αυθεντικότητα του μη αυθεντικού.
του Δ.Κούρτοβικ, από την κριτική στο τελευταίο βιβλίο του Σ.Δημητρίου
(Φωτο της Natalie Shau )
27 Comments:
Με τέσσερα στοιχεία τούτο το post.
(αποσπάσματα από δύο γραφείς + δύο εικόνες).
'Οταν συναντήσει κανείς κάτι που τον εκφράζει, συνήθως νιώθει... ανακούφιση.
Δεν προσθέτω τίποτα. Είναι σημειωμένα εδώ πάνω.
(Πώς, άραγε, να πεις πως χάνεις ώρες-ώρες τον νού σου μές σε λαγούμια θεοσκότεινα. Πάει και χώνεται ο άτιμος και γραπώνεται 'κεί μέσα και να μην μπορείς με καμμία δύναμη να τον τραβήξεις όξω).
Γράφω για να μη φοβάμαι που πεθαίνω ρεεε!
Τι τα στολίζουμε τόσο
Δηλαδή με τη γραφή-αντίδοτο στο θάνατο εσείς στολίζετε λιγότερο, αγαπητέ kinike; (ακριβώς γι' αυτό, «άφκιαχτο κι αστόλιστο, του χάρου δεν το δίνω»).
Τα περί κουλτούρας και κουλτουριαραίων τατα θίξαμε, μην επανερχόμαστε.
Σατανικό κι αυτό με την κηποτεχνία. Ίσαμε που βελτιώθηκε.
Θ.τραγί., πάντα on time! Συνεννούμαστε.
"Πώς, άραγε, να πεις πως χάνεις ώρες-ώρες τον νού σου μές σε λαγούμια θεοσκότεινα. Πάει και χώνεται ο άτιμος και γραπώνεται 'κεί μέσα και να μην μπορείς με καμμία δύναμη να τον τραβήξεις όξω".
Τραγικό πράγματι. Γιαυτο εγώ μαγειρεύω κ δεν γράφω. :-)
Και να φανταστείς ότι το ποθ-τα-τάκι (Νο 2) περί των κουλτουριαραίων που λές και σύ Thas, όλο το έχω στο περίμενε να το σχολιάσω (καλά, είναι καταπληκτικό).
Αθήναιε, ψηλά το κεφάλι!
Παίδες, απόλαυση ο αποψινός kuk. Απόλαυση.
«... μοναδικός σκοπός της ζωής είναι η αφήγησή της»
Θυμήθηκα μια ανάλογη "τελεολογία", του Auster: "ενδιαφέρουσες ιστορίες συμβαίνουν μόνο σε αυτούς που μπορούν να τις αφηγηθούν".
Δε συμφωνώ με κανέναν: και οι δύο εκφράζουν μια υποτέλεια στις λέξεις έναντι της ζωής. Και ο κόσμος έχει μπουχτίσει από λέξεις -όχι όμως και από ζωή.
Πολύ προκλητικό το απόσπασμα από τη συνέντευξη του Φάις. Αλλά γιατί τόση υποτίμηση για τη χαρά και την επιπολαιότητα;
Η διαδικασία να «βουλιάξεις για να ανέβεις στην επιφάνεια (αν ανέβεις) κρατώντας έστω και μια λέξη στα δόντια» είναι αξιοθαύμαστη και γενναία. Αλλά δείχνει επίσης εμβολιασμένη εξαρχής με την ευχή για επιστροφή στην επιφάνεια. Εξάλλου, πού αλλού μπορείς να βρεις τους άλλους παρά στον αφρό των λέξεων?
Και μου φαίνεται ακόμα ότι αυτή η αναζήτηση προϋποθέτει έναν άνθρωπο αρκετά χαρούμενο, που, πριν πάρει τη βουτιά, θα κάνει τις αυθαίρετες (και επιπόλαιες?) υποθέσεις ότι θα επιζήσει από την κατάδυση, ότι θα δει εκεί πράγματα που αξίζουν τον κόπο του, και ότι αυτό που θα κάνει ύστερα με τα ευρήματά του θα έχει νόημα για τον ίδιο και για κάποιους άλλους.
Καλά κάνω τελικά και δε διαβάζω συνεντεύξεις συγγραφέων, συνθετών κλπ, γλιτώνω από όλες αυτές τις απεραντολογίες περί βάθους εαυτού και σκοπού της τέχνης κλπ κλπ κλπ..
Απογοητευτικό, κατά τη γνώμη μου, το απόσπασμα της συνέντευξης που παραθέτεις εδώ, Thas. Τι πάει να πει «το θέμα δεν είναι να γράφεις καλύτερα βιβλία - το ζήτημα είναι να γίνεσαι ο βαθύς εαυτός σου»; Για ποιον είναι αυτό το θέμα; Γιατί οι συγγραφείς επιμένουν να μην καταλαβαίνουν ότι οι αναγνώστες το μόνο που θέλουν είναι να γράφονται ολοένα και καλύτερα βιβλία; Για ποιο λόγο ακριβώς δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι υπάρχει μια μερίδα αναγνωστών που δεν ταυτίζει το έργο με το συγγραφέα και ως εκ τούτου ποσώς ενδιαφέρεται για το βάθος των προσωπικών καταδύσεων του καθενός; Δεν αμφιβάλλω ότι όσο μεγαλύτερη η βουτιά, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να γραφτεί ένα βιβλίο που δε θα είναι.. μιας χρήσης, αλλά ειλικρινά δε μπορώ να καταλάβω ποιον άλλο μπορεί να αφορά αυτό το προσωπικό ταξίδι εκτός από τον ίδιο τον ταξιδευτή. Εκτός αν οι συγγραφείς σήμερα περιμένουν να τους απονείμουμε τα εύσημα ασπαζόμενοι μια δήλωση τύπου «αυτό το έργο είναι κατάθεση ψυχής...».
Δυστυχώς δεν είχα την τύχη του κυρίου Φάις, προσωπικά έχω γνωρίσει δύο συγγραφείς των οποίων το έργο μου αρέσει αλλά οι ίδιοι είναι απλά.. ανεκδιήγητοι. Αλλά κι αυτό είναι ΟΚ. Ο καθένας από μας έχει δικαίωμα να είναι όσο ----μπιπ--- γουστάρει και αντέχει και μπορεί. Σημασία έχει το έργο που κομίζουμε. Όπως και αντιστρόφως, πολλά είναι τα καλά παιδιά με τις ευγενικές ψυχές αλλά από έργο.. μετριότητες.
Και εν κατακλείδι, μια ερώτηση που νομίζω ότι θα έπρεπε να κάνει κάθε καλλιτέχνης, λογοτέχνης κλπ πριν δώσει μια συνέντευξη είναι η εξής: «Με ενδιαφέρει ο αναγνώστης που με ταυτίζει με το έργο μου;». Εξαιρούνται μόνο οι ροκ σταρ.
Αγαπητέ anonymous. Προσωπικά δεν βρίσκω (στο απόσπασμα) υποτίμηση για τη χαρά και την ελαφρότητα. Πώς θα μπορούσε. Να σημειώσω, μιμούμενος τη διατύπωση του Φ., πως δεν έχω συναντήσει βαθύ άνθρωπο που να μην εκτιμά την ελαφρότητα. Να μην νοσταλγεί κατά κάποιο τρόπο τη ζωή στον αφρό (ως προπτωτικό κόσμο) όντας ο ίδιος στο βυθό. Αλλά αυτή είναι μια γνώση που έρχεται πάντα εκ των υστέρων και ουσιαστικά συμπυκνώνει την περιπέτεια της ζωής (και της γραφής- αυτή η αλλητροφοδότηση είναι και η βασική ιδέα του ποστ)
Το ζήτημα είναι αν η πράξη της γραφής σε εμπλέκει σε μια διαδικασία ωρίμανσης ή αντίθετα σε κρατάει στα πλατσουρίσματα. Προς αυτή την κατεύθυνση, η «ικανοποίηση» και η «αυτάρκεια» δεν βοηθάνε. Δεν μπαίνουν οι λέξεις στη σειρά αν δεν τις έχεις εξορύξει μία μία, ιδία δαπάνη. Αυτό καταλαβαίνω ότι λέει σε όλη τη συνέντευξή του ο Φ.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα μ’ αρέσει και για τη δυνατή εικονοποιία του. Η ανάδυση κάποιου με μια λέξη στα δόντια ανακαλεί κυρίως τους κινδύνους και τις λαχτάρες της ζωής στα βαθιά- δεν παραπέμπει σε μια ανέμελη κολύμβηση. Κατά τα άλλα μιλάμε για δημιουργία -όποιος βουτάει με σκοπό να παραμείνει για πάντα εκεί δεν κάνει φυσικά τέχνη. Εδώ βοηθάει και το απόσπασμα του Κούρτοβικ που συλλαμβάνει (λυτρωτικά κατά τη γνώμη μου) αυτή την βασική συνισταμένη της λογοτεχνίας μιλώντας για την αυθεντικότητα του πεποιημένου προσώπου της, την αλήθεια του ψεύδους της (απομακρυσμένη ούσα από τη λεγόμενη «φυσική» κατάσταση).
true_sucker, θα επανέλθω μόλις βρω χρόνο. (η συνέντευξη αφορά τη μεριά του δημιουργού, τις προϋποθέσεις της διαδικασίας αυτής. Πάντως ο τόνος της διαφωνίας σου (απογοητευτικό!) αδικεί το απόσπασμα.)
τρου σάκερ σου αφιερώνω τα παρακάτω στιχάκια του τασου λειβαδίτη:
"Κι η αυτοταπείνωση, το ίδιο, όπως κι ο εγωισμός, είναι κι αυτός ένας απελπισμένος τρόπος να υπάρξεις".
και για σενα καλέ θας:
μείνε κι άλλο πιστός σ αυτό που γουστάρεις κι άστους να λένε, άστους να πουν.
Ή όπως έλεγε και ο Ρολάνδος, η γραφή είναι εκεί που εσύ δεν είσαι.
Βέβαια, δεν θεωρώ ότι η χαρά ρηχαίνει τα συναισθήματα. Η χαρά και το γέλιο είναι απαραίτητα, αν θέλουμε να μη χάνουμε όλες τις διαστάσεις των πραγμάτων, σχεδόν όπως ο Νίτσε γέλασε με την επιστήμη.
Το βιβλίο του Δημητρίου, Τα οποροφώρα της Αθήνας, μιας και το αναφέρεις, πιστεύω ότι είναι ένα κατεξοχήν χαρούμενο βιβλίο - δείχνει χαρά για την πόλη, τη ζωή και κυρίως για τη γραφή.
Ίσως όλα αυτά περί μοναξιάς/ απομόνωσης/ πένθους σε σχέση με τους συγγραφείς να έχουν γίνει πια στερεοτυπικά, ενώ δεν χρειάζεται.
Ακόμα και ο Κάφκα, που όλοι τον έχουμε στο μυαλό μας ως απελπιστικά μίζερο και καταθλιπτικό, νομίζω ότι είχε πολύ χιούμορ (αρκεί να διαβάσει κανείς τη Μεταμόρφωση) - είχε χιούμορ απέναντι στην εικόνα που ήξερε ότι είχε και φρόντιζε να ενισχύει.
Δεν ξέρω αν σκοπός της ζωής είναι η αφήγησή της : μήπως είναι μια ζωή που να μας κάνει κέφι να τη διηγηθούμε;
έστω και κρυμμένοι πίσω από περσόνες, όπως ο Πεσσόα.
Καλημέρα :)
Έχεις δίκιο, thas, το παρατράβηξα. Δεν νομίζω πάντως ότι υπάρχουν στ' αλήθεια άνθρωποι που βουτάνε με σκοπό να μείνουν στον πάτο.
Το είδα περισσότερο από τη σκοπιά του "αν κοιτάζεις για πολύ την άβυσσο, η άβυσσος θα σε κοιτάξει κι αυτή"- συνάντησα προσφάτως την ατάκα. Λίγη ελαφρότητα ίσως κάνει καλό, σίγουρα όσον αφορά τη ζωή. Αυτή ήταν μέσες-άκρες η αφελής μου θεωρία..:)
Ο αποσπασματικός λόγος, είτε αναπαράγεται προς έπαινος είτε προς ψόγο είναι εκ προοιμίου προβληματικός, καταφέρνει όμως πάντα να προκαλεί συζητήσεις!
Θεωρώ επίκαιρο το ποστ σου, Θας για πολλούς λόγους.
Δεν μου κάνουν μεγάλη εντύπωση οι αντιδράσεις στο απόσπασμα. Όποιος δεν έχει διαβάσει Φάις, μάλλον δεν καταλαβαίνει ότι αυτά δεν λέγονται αφ'υψηλού. Ο συγκεκριμένος συγγραφέας δεν κυνηγάει απλώς τις λέξεις αλλά έχει μια μανία με την αναζήτηση της ακριβέστερης απόχρωσης κάθε λέξης!
Μάλιστα παίζει, άλλοτε με το λεξιλόγιο, άλλοτε με τη σύνταξη ( με μουσικούς όρους θα έλεγα ότι αρέσκεται σε αντιχρονισμούς) κάτι που το έχω παρατηρήσει κ στο Θείο Τραγί που το Τραγί κυνηγάει μέχρι κ τα γράμματα!!
Επίσης, δεν χρειάζεται κ αγανάκτηση στα περί κατάδυσης! Απλά εξέφρασε την άλλη άποψη. Είναι γνωστό πως ο Τσέχωφ υποστήριζε πως δεν πρέπει να πλησιάζεις καν το χαρτί αν είσαι φορτισμένος, πρέπει να γράφεις όντας σε κατάσταση ηρεμίας, χωρίς ίχνος συναισθηματικής φόρτισης. Από την άλλη, ο καημένος ο Στρίντμπεργκ για να γράψει, έπρεπε να έχει μπροστά του μια φωτογραφία του Ίψεν που τόσο μισούσε!
Τώρα για τα αυτοβιογραφικά στοιχεία, δεν ξέρω.
Λέτε ο Μαρκές να είχε γνωρίσει κάποιον σαν τον Αουρελιάνο Χοσέ Μπουενδία που όπου κ να πήγαινε τον ακολουθούσε ένα σύννεφο από πεταλούδες;
Αν τα έγραφε αυτά στην ελληνική μπλογκόσφαιρα μπορεί κ να βρισκόταν κάποιος που θα τον αποκαλούσε ψεύτη! ΛΟΛ
«...μοναδικός σκοπός της ζωής είναι η αφήγησή της» (από την Ελληνική Αϋπνία, του ίδιου)
Δηλαδή;
Τί;
Ακούστε κύριοι. Ο μοναδικός σκοπός της ζωής σας είναι να κάνετε παιδιά, ή να ευτυχήσετε, ή να φτιάσετε πλούτο. 'Ο,τι ζητά η ψυχή του καθενός αυτό να κάμει.
Ωστόσο υπάρχει και μιά άλλη-διάφορη φάρα ανθρώπων, με μοναδικό σκοπό στη δική τους ζωή... (-για να αποκτήσει νόημα, δηλαδή. Βλέπε, όμως και την ηρακλείτεια δέσμη: εδιζησάμην εμεωυτόν) ...την αφήγησή της. Αυτοί, οι τελευταίοι και όχι οι πρώτοι, είναι οι συγγραφείς. Συγγραφείς δεν είναι απαραίτητα όσοι γράφουν σ' ένα κιτάπι γράμματα, λογύδρια, ή δεν ξέρω εγώ τί άλλα Ρομάντζα και Φαντάζια. Οι λογιστές, για παράδειγμα, γράφουν κι αυτοί. 'Οχι, όμως. Συγγραφείς δεν είναι. Συγγραφείς, που μείναν και θα μένουν ες αεί ως συγγραφείς στην συνείδησή μας (και όχι στην εφήμερη τέρψη (και δόξα), π.χ. των εφημερίδων) είναι αυτοί που έχουν μοναδικό σκοπό της ζωής τους την αφήγησή της. Ναί ναί. Δεν εννοώ την κατά γράμμα καταγραφή της, αλλά την μετουσίωσή της σε κείμενο με ανεκτίμητη αξία. Το εγώ εδώ, στο εδιζησάμην, δεν είναι γλειφiτζούρι, ούτε απλά ένα ψυχολογικό αντικείμενο.
Η γραφή δεν είναι πασατέμπος. Είναι μάλλον φωτιά που σε καίει. Θυμηθείτε τα ποστάκια μου για τον τα δε πάντα οιακίζει κεραυνός, με τα τόσο ενδιαφέροντα σχόλια πάνω σε ένα καυστικό απόσπασμα από τις προσωπικές νύχτες της Ασίζης ενός άλλου γραφιά μας).
'Η, και το [απόκομμα]. Κι όσο περί θανάτου το άωρον γιομάτο. Γιατί –ας το θυμόματε κι αυτό- ο θάνατος είναι που θα δώσει βάρος στις λέξεις (μας). Η γραφή, εν τέλει, φανερώνεται (δηλ. έρχεται στο φώς) στην ιερότητά της... 'Αλλως, μαραίνεται. Ξανθίζει.
Οι δυό φωτογραφίες εδώ πιο πάνω, μιλάνε ακριβώς την ίδια γλώσσα με τα αποσπάσματα που καταχωρεί ο Thas. Μελετήστε τις. Είναι τυχαίο αλήθεια πως τα ίδια αποσπάσματα από την εν λόγω συνέντευξη τράβηξαν και τη δική μου ματιά, σε ανύποπτο χρόνο; Ναί, ναί. Μελετήστε τα ξανά. Εδώ είμαστε.
Ο ίδιος εγώ με τον τρόπο μου.
Υ.Γ.
Εν κατακλείδι, χιούμορ θές; Εδώ σού έχω, σ.49 της Ελληνικής αυπνίας, δες χαμηλά στο Υ.Γ:
"Και μιά και μιλάμε για τον «Μοσκώβ-Σελήμ». Κάποιο μεσημέρι χτύπησε το τηλέφωνο και μιά δροσερή φωνή μού λέει: «Εγώ Σελήμ. Μπετά έτοιμο...»."
Τα λέμε...
Η γραφή φανερώνεται (δηλ. έρχεται στο φως... της δημοσιότητος) στην ιερότητά της...
Παίδες ευχαριστώ για τη συμμετοχή όλων. Δεν προλαβαίνω δυστυχώς να απαντήσω/ σχολιάσω και θα περιοριστώ μόνο στην αγαπητή true_sucker, της οποίας υποσχέθηκα εκτενέστερη αναφορά. Λοιπόν.
Σε ένα λογοτεχνικό περιοδικό (και όχι στον ANT1 ) δίνεται μια συνέντευξη από έναν συγγραφέα. Πρόκειται για λόγο προφορικό, συνειρμικό που δεν αξιώνει να χαραχτεί σε ιερές πλάκες αλλά αποτυπώνει την κίνηση της σκέψης κάποιου μια συγκεκριμένη στιγμή. Με αυτή την ιδέα κατά νου προχωράμε στην ανάγνωση.
Κατ’ αρχάς έχει σημασία ποιος μιλάει. Αν προϋπάρχει σχέση δική μας με το έργο του, αν υπάρχει αποδοχή ή όχι της δημιουργίας του. Αν λοιπόν το έργο που κομίζει όπως λες, μας ενδιαφέρει προσωπικά, προφανώς θέλουμε να γνωρίσουμε καλύτερα τον δημιουργό του. Είναι ανθρώπινη λειτουργία αυτή και δεν συμφωνώ με τη διατύπωσή σου «…υπάρχει μια μερίδα αναγνωστών που δεν ταυτίζει το έργο με το συγγραφέα και ως εκ τούτου ποσώς ενδιαφέρεται για το βάθος των προσωπικών καταδύσεων του καθενός». Δεν συμφωνώ με την έννοια ότι κάτι τέτοιο δεν συναντά τη δική μου εμπειρία. Άνθρωποι των οποίων το έργο θαυμάζω, πάντα κάτι έχουν να μου πουν σε μια προσωπική τους ή άλλη εξιστόρηση.. Στη διατύπωσή σου λοιπόν εμφανίζεται μια κάπως αυθαίρετη συνεπαγωγή καθώς, παρότι σωστά δεν ταυτίζεται το έργο με τον συγγραφέα, εμείς, εν τούτοις, επιμένουμε να θέλουμε να γνωρίσουμε τον άνθρωπο, τον καλλιτέχνη πίσω από το έργο. Η λεγόμενη κουζίνα του συγγραφέα καθώς και άλλες, ειδικές, θεωρητικές λεπτομέρειες που αφορούν τις κατά καιρούς συνειδητοποιήσεις πάνω στη διαδικασία της γραφής, στα δικά μου τουλάχιστον μάτια, φαίνονται συναρπαστικές. Ενδεχομένως επειδή εμπλέκομαι προσωπικά. Κάθε αναγνώστης όμως, όπως ξέρεις είναι και λιγάκι δημιουργός.
(Για να μην το αφήσω έτσι ξεκάρφωτο αυτό, να πω ότι η χαρά μας στη συνάντησή μας με τη σκέψη κάποιου γίνεται ενθουσιασμός, όταν ακριβώς δεν πληροφορούμαστε για κάτι εντελώς νέο αλλά όταν η διατύπωση που συναντάμε ανασύρει ή μορφοποιεί τη δική μας προηγούμενη εμπειρία.)
Λες: Τι πάει να πει «το θέμα δεν είναι να γράφεις καλύτερα βιβλία - το ζήτημα είναι να γίνεσαι ο βαθύς εαυτός σου» Για ποιον είναι αυτό το θέμα; Γιατί οι συγγραφείς επιμένουν να μην καταλαβαίνουν ότι οι αναγνώστες το μόνο που θέλουν είναι να γράφονται ολοένα και καλύτερα βιβλία ;
Πράγματι, έχεις δίκιο. Το θέμα είναι να γράφονται καλύτερα βιβλία. Να βελτιώνεται η ζωή μας, να φτιάχνονται καλύτερα και ασφαλέστερα αυτοκίνητα, σπίτια, κλπ. Αφού υποθέσω ότι ένας συγγραφέας είναι δύσκολο να υποστηρίζει ότι καλόν είναι να φτιάχνονται χειρότερα βιβλία, κάνω κάποιες παράλληλες σκέψεις.
1. Υπάρχει κάτι στην τέχνη που ορίζεται με σχετική σαφήνεια ως «καλύτερο»; Μιλάμε δηλαδή για μια ευθύγραμμη εξελικτική πορεία που μας ορίζει την αξία της τέχνης με χρονολογικά κριτήρια; Φτιάχνονται σήμερα καλύτερα τραγούδια απ’ ότι χίλια χρόνια πριν; καλύτεροι πίνακες ζωγραφικής; Καλύτερες ακροπόλεις;
2. Ας υποθέσουμε ότι μιλάμε για κατακτήσεις θεωρητικού τύπου ή τεχνολογικής φύσης. Πράγματι φτιάχνονται συνθετότερες κινηματογραφικές κατασκευές, πλουσιότερες θεατρικές παραστάσεις με τη συνδρομή πολλών τεχνών και τεχνολογιών. Τίθεται όμως θέμα καλύτερων ταινιών; Τίθεται θέμα καλύτερης αφήγησης στην πεζογραφία; καλύτερης ποίησης; Θεάτρου;
3. Αν το ζήτημα είναι αυστηρά προσωπικό και αφορά την εξέλιξη ενός εκάστου, ο Φ. καλώς μιλάει για όσα κατάλαβε για λογαριασμό του. Προφανώς για εκείνον είναι αυτό το θέμα και για όποιον άλλον συντονίζεται με αυτή την άποψη. Προσωπικά λοιπόν θεωρώ ότι μπορεί να υπάρχει βελτίωση της τεχνικής ή της γλώσσας κάποιου (όποιος γράφει συστηματικά βλέπει τη διαφορά του συν τω χρόνω) μπορεί να εξελίσσει το προσωπικό του στυλ, ακόμα και να δίνει αξιόλογα πράγματα στην αγορά, αλλά να αποφεύγει τις δύσκολες περιοχές, τα επώδυνα σκαψίματα. Αυτόν τον κίνδυνο της στασιμότητας ή νέκρωσης νομίζω πως εντοπίζει το απόσπασμα, θέτοντας το αίτημα μιας διαρκούς εγρήγορσης.
Κατά τα άλλα, η εισαγωγική σου παρατήρηση (καλά κάνω εγώ και δεν διαβάζω… παρλαπίπες, σαν να λες) έχει δίκιο ως προς τον πληθωρισμό λόγου που κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος. Γι’ αυτό νομίζω ότι καλόν είναι να τσιμπάμε ό,τι καλό βρίσκουμε δεξιά κι αριστερά χωρίς να δογματίζουμε. Ποντάρουμε στον άνθρωπο και ίσως μας κάτσει.
Θερμούς χαιρετισμούς και καλό απόγευμα. Σε όλους.
Πολύ αληθινό ... αλλά ...
Απλά ώρες ώρες πονάει τόσο πολύ να βάζεις τα ίδια σου τα νύχια και να γρατζουνίζεις την ψυχή σου . Και πονάει τόσο που νομίζεις πως μπορεί να σε σκοτώσει .
Αγαπητέ Thas,
βάσει προσωπικής θεώρησης των πραγμάτων, είμαι από τους αναγνώστες και φιλότεχνους γενικά που αποφεύγω πλέον όπως ο διάβολος το λιβάνι τις βιογραφίες των ανθρώπων των οποίων το έργο θαυμάζω. Έχω μπει φυσικά στον πειρασμό να ρίξω κι εγώ μια ματιά στην κουζίνα του συγγραφέα, όπως το θέτεις, ή στο ατελιέ του ζωγράφου κλπ, και φυσικά το έχω κάνει. Εχω νιώσει κι έχω ικανοποιήσει την περιέργεια του αποδέκτη να γνωρίσει καλύτερα τον πομπό και να θεμελιώσει μια αμφίδρομη επικοινωνία, έστω και εν είδει συλλογής πληροφοριών ή μελέτης απόψεων. Όμως, κατέληξα ότι αυτό είναι εις βάρος του έργου, κι αυτό τελικά είναι το μόνο που πρέπει να μας ενδιαφέρει, το έργο αυτό καθ' εαυτό. Αν χρειαζόμαστε ή εθιζόμαστε σε απόψεις, εξηγήσεις, θεωρίες και αναλύσεις για να εκτιμήσουμε το βάθος ή το ύψος ενός έργου, τότε το έργο μάλλον δε μπορεί να σταθεί αυτόνομα και να μιλήσει από μόνο του, αυτή είναι πάνω κάτω η θεωρία μου κι αυτό προσπάθησα να πω με το προηγούμενο μήνυμά μου. Φυσικά δεν υποστηρίζω ότι με το να διαβάσει κάποιος μια συνέντευξη ή μια βιογραφία ενός δημιουργού, σημαίνει αυτόματα ότι ψάχνει το άλλοθί του. Λέω όμως ότι ο καθένας μπορεί να περιφέρει τις ωραίες του θεωρίες όπως κάνω εγώ αυτή τη στιγμή αλλά κανείς μας δεν πρέπει να μασάει από συνεντεύξεις, δηλώσεις και συζητήσεις. Πρέπει να μασάμε μόνο από τα έργα αυτά καθ' εαυτά, τα ωμά, απλά, μαγικά έργα που παράγονται. Μικρή σημασία έχει για μένα η διαδρομή που ακολουθεί ή ο τρόπος που επιλέγει κάθε συγγραφέας να προσεγγίσει την τέχνη του. Με ενδιαφέρει απλά να διαβάζω καλογραμμένες ιστορίες. Δεν σέβομαι έναν άνθρωπο επειδή σέβομαι το έργο του όπως και το αντίθετο με το ρήμα "απορρίπτω". Προσπαθώ συνειδητά να τα αποσυνδέω, αν και όχι πάντα με μεγάλη επιτυχία.
Σίγουρα βέβαια το ποιος είναι κάποιος, τι ζωή έχει ζήσει και τι εμπειρίες τον έχουν σχηματίσει μπορεί να είναι ένα από τα κλειδιά κατανόησης ή ερμηνείας του έργου του. Αν θες το κρατάς, αν θες το πετάς. Αλλά, ειλικρινά, το είπα και το ξαναλέω, είναι για μένα απογοητευτικό να αυτοπαγιδεύονται οι συγγραφείς σε δημόσιες συζητήσεις περί της διαδικασίας συγγραφής και κατάδυσης και τα λοιπά. Νιώθω να με υποτιμούν όταν ανάγουν σε υψηλή τέχνη το αυτονόητο και για μία ακόμα φορά με κάνουν να αισθάνομαι αληθινό κορόιδο.
Γνώρισα τον Brian, έναν φαινομενικά αφελή, ευγενικό αμερικανό, πριν μερικά χρόνια, που ήρθε να κάνει κάποιες δουλειές στην Ελλάδα. Θυμάμαι πως όταν τον γνώρισα λίγο καλύτερα, μου αποκάλυψε πως οι δικηγόροι του, του περιέγραψαν το επιχειρείν στην Ελλάδα. "Σε όλο τον κόσμο", του είπαν, "ο άνθρωπος που συναλάσσεσαι σκέφτεται τι έχει να κερδίσει από τη συναλλαγή του μαζί σου. Στην Ελλάδα σκέφτεται πρώτα, τι έχεις εσύ να κερδίσεις από τη συναλλαγή σου μαζί του".
Φρονώ, οτι αυτή η νοοτροπία μας διακατέχει συνολικά και συλλογικά όχι μόνο στις business αλλά στα πάντα. Πο΄λλοί δε από εμάς το κάνουμε ακόμα και στα βιβλία που διαβάζουμε, όπως προκύπτει, από την συζήτηση. Δεν μας νοιάζει δηλαδή, αν κερδίσαμε κάτι διαβάζοντας εν προκειμένω ένα βιβλίο του Φ. ή την συνεντευξή του, αλλά τι κέρδισε ή τι αποσκοπεί να κερδίσει αυτός από αυτά που λέει.
Κατά τη γνώμη μου τα πράγματα είναι απλά. Αν κάποιος διαβάζει ένα κείμενο και του λέει κάτι, το κρατάει. Αν θέλει, όπως ο Thas, το μοιράζεται και με άλλους με την ελπίδα να τους πει επίσης κάτι. Όλα τα πράγματα, είτε είσαι ο συγγραφέας, είτε ο συνεντευξιαζόμενος, είτε ο Blogger που μοιράζεται την εμπειρία του από την ανάγνωση, δεν έχουν κατ' ανάγκη μια άλλη σκοπιμότητα από αυτήν της έκφρασης. Καμμιά φορά παραδιυλίζουμε του κουνούπι, εδώ στην μπλογκόσφαιρα, ενώ καταπίνουμε κοπάδια καμήλες.
Με όλα τα παραπάνω θέλω να πω πως η συνέντευξη ενός συγγραφέα είναι ένα παράθυρο στον κόσμο του. Και βέβαια μπορεί κάποιος να έχει άποψη για τη θέα από ένα παράθυρο. Μπορεί να πει μ' αρέσει αυτό το λιβάδι ή δε μ' αρέσει. Το να πει όμως, "τι στην ευχή μου δείχνετε παράθυρα", όπως τουλάχιστον αντιλαμβάνομαι εγώ τη φράση "κουλτούρα να φύγουμε" δεν το καταλαβαίνω. Τότε, τι δουλειά έχει να γυρνάει στα μπλογκς? Την ίδια ακριβώς που έχει η αλεπού στο παζάρι.
Η άδεια κατσαρόλα μίλησε μετά και πριν από μακριά σιωπή.
This comment has been removed by a blog administrator.
"H αληθινή μόνωση, η ανάγκη να συσπειρωθείς στον εαυτό σου συμβαδίζει με συμβολική έξοδο από την τύρβη της ευτυχίας".
Χμ. Και να φανταστείς πως όταν ο πιο αγαπημένος μου άνθρωπος στον κόσμο μου είπε πριν καιρό, πως ντεμέκ γράφω καλύτερα όταν είμαι ψυχολογικά τελείως ένα με το πάτωμα και δεν μπορώ καλά καλά ανάσα να πάρω, τσαντίστηκα...
Θόλωσα...Ο άνθρωπος εκεί που είχε εμένα μπροστά, βρέθηκε ξαφνικά με τη Μέδουσα αυτοπροσώπως...
παραδόξως και περιέργως, βρίσκω πως δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με όλα όσα αναφέρονται στο ποστ σου.
και του μπι κουάιτ φράνκλι μάι ντίαρ, αν ξανακούσω τη φράση "κουλτούρα να φύγουμε" (καλός ο Χάρρυ Κλιν αλλά νόμιζα πως τον αφήσαμε στα θρυλικά και τολμηρά στυλιστικά έιτις) θα ανέβω στο Λευκό Πύργο και θα φωνάζω επί τριμήνου (μίνιμουμ) ΖΗΤΩ Ο ΠΑΟΚ.
και ένας Θεός ξέρει πως αυτό είναι ίσως το μόνο που εκ φύσεως αδυνατώ να προφέρω έστω...
όχι τίποτα, αλλά πιρουέτες θα κάνει ο παππούς στον τάφο, σα τον Νουρέγιεφ..
φιλί γλυκό
Πάρα πολύ ενδιαφέρον ποστ και πολύ ωραία σχόλια. Άνοιξες χώρο για μεγάλη συζήτηση Thas και υποχρεωτικά λόγω χώρου θα πρέπει να περιοριστούμε περισσότερο στις σκέψεις μας.
Συμφωνώ απολύτως με τον Φάις και το υπόλοιπο ποστ. Αυτό που παρατηρώ εγώ σαν αναγνώστρια είναι πως τα τελευταία χρόνια διαβάζω περισσότερο βιβλία σεναριακά, δηλ. ιστορίες με αρχή, μέση, τέλος χωρίς πολύ σκάψιμο. Οι ίδιοι οι συγγραφείς στους ήρωές τους ναρκισσεύονται προβάλλοντας ένα ιδεατό alter ego που απομακρύνει και εμάς τους ίδιους από μια ταύτιση σε βαθύ ανθρώπινο πεδίο.
Όμως με αυτές τις παρατηρήσεις μην ξεχνάμε πως υπάρχουν ακόμα μεγάλες αφηγήσεις και συγγραφείς τα βιβλία των οποίων δεν σταματούν στην τελευταία τους σελίδα αλλά μένουν στην σκέψη μας, γίνονται μέρος των προβληματισμών μας και εν τέλει του πιο προσωπικού μας κόσμου. Γι ¨αυτά τα βιβλία αξίζει κανείς να διαβάζει...
Kinike,
Πέσατε στην περίπτωση.
Το επάγγελμά μου βρίσκεται στα όρια του τεχνικού χώρου. Η οικοδομή, υπήρξε και είναι ακόμα μεγάλος έρωτας για μένα. Και ναι, συμφωνώ μαζί σας πως οι άνθρωποι που κάνουν ένα αντικειμενικό επάγγελμα μ' ένα χειροπιαστό αντικείμενο, δεν μιλάνε συχνά γι αυτό.
Όμως εδώ, δεν μιλάμε για την κουζίνα του συγγραφέα. Μιλάμε για μια συνέντευξη. Κι επειδή αγαπώ την οικοδομή, κι "έχω πάρει συνεντέυξεις" πιο σωστά έχω προσπαθήσει να ξεκολλήσω από οικοδόμους τα συναισθήματά τους γι αυτό που κάνουν, μπορώ να σας βεβαιώσω, οτι όποιος ερωτηθεί, μιλάει ευχαρίστως γι αυτό που κάνει. Οι δε μαστόροι, μιλάνε και χωρίς να ερωτηθούν όταν θέλουν να διδάξουν. Να μυήσουν κάποιον στην τέχνη τους. Απαξιούν μόνο όταν ο άλλος τους φαίνεται ντιπ άσχετος και εν πολλοίς ουσιαστικά αδιάφορος γι αυτήν.
Φυσικά κι έχετε το δικαίωμα να τη λέτε σε όποιον θέλετε. Εξ' άλλου δεν απαντώ ως συνήγορος του Φαις ή του Κούρτοβικ. Και μόνο να το σκεφτεί κανείς είναι γελοίο.
Θα ήθελα όμως να κάνω σαφές, οτι το να διαβάσω την "αυτοπροσωπογραφία μιας ψυχαναλύτριας" ήδη από μόνο του δηλώνει οτι έχω διαβάσει το έργο της Φρανσουάζ Ντολτώ ή μέρος του κι έχω γοητευτεί από αυτό. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον που ενδιαφέρεται να διαβάσει την συνέντευξη ή την αυτοβιογραφία ενός συγγραφέα χωρίς να έχει μια θετική στάση απέναντι στο έργο του. Και για να το πω πιο λαικά, δεν διαβάζει κανείς μια αυτοβιογραφία, ή μια συνέντευξη, σκεπτόμενος, "κατσε να δω τι τον έπιασε κι άρχισε να γράφει κι αυτόν τον ηλίθιο". Μάλλον περί του αντιθέτου πρόκειται.
Συνεπώς, οι συγγραφείς εκείνοι που μιλούν για το γράψιμο, έστω και μόνο από την κυκλοφορία των βιβλίων τοςυ δικαιούνται να υποθέσουν οτι κάποιοι άνθρωποι ενδιαφέρονται γι αυτά που έχουν να πουν.
Όλο λέω ότι δεν θα ξαναμιλήσω, κι όλο με γοητεύει η συζήτηση. σας ευχαριστώ που μου απαντήσατε.
«Έχετε ακούσει πολλές φορές σοβατζή να μιλάει για το σοβάτισμα, χτιστή να μιλάει για χτίσιμο; Σοβατίζουν και χτίζουν.
Γιατί αυτός που γράφει πρέπει να μιλάει γιο το πώς γράφουμε ;»
Γιατί αυτό είναι η όλη η ζωή του: να σκέφτεται και να γράφει. Είναι πολύ λογικό λοιπόν μέσα σε όλα αυτά που σκέφτεται και μέσα σε όλα αυτά που γράφει, να είναι και η τέχνη του. Από εκεί και πέρα δεν έχω διαπιστώσει κάποια ασφυκτική εξουσία των λογοτεχνών στην ελληνική κοινωνία, ώστε να θεωρήσω και εύλογη την ανάγκη να τους την πούμε. Βλέπεις εσύ Κυνικέ τον Κούρτοβικ και τον Φάις να έχουν σημαντικό μερίδιο του δημόσιου λόγου ή της δημόσιας προβολής και σε έχουν κουράσει; Μπάφιασες να ακούς τον Κούρτοβικ και τον Φάις στην τηλεόραση και θες να ξεκολλήσουμε λίγο από την κουλτουρολαγνεία;
Τελικά όλα γίνονταν για το καλ(λου)ό μου. Για να γράψω και να μην χαζεύω. Είναι σαν τις οικογένειες που κάθονται στο πλατύσκαλο και τη λένε ο ένας στον άλλον φωνάζοντας και χειρονομώντας(ο πατέρας στη μάνα, η μάνα στο γυιό, ο γυιός στον μικρό αδελφό). Είναι αυτός ο τρόπος να δείξουν την αγάπη τους: Αντι-μελό. Kinike ευχαριστώ.
Keep up the good work
Ativan overdose
Nice idea with this site its better than most of the rubbish I come across.
»
You have an outstanding good and well structured site. I enjoyed browsing through it » »
Post a Comment
<< Home