vita moderna

kisses, tears & psychodramas

1.7.05

My number one's (παρτ τού)

Συνεχίζουμε σήμερα, ω φίλοι, την καυτή περιδιάβαση (μέρα που είναι) σε διαλεχτά πνεύματα – εκλεκτούς μαραγκούς των λέξεων, που με τα άρθρα τους σε εφημερίδες, υποστηλώνουν κάπως, το σαθρό, πνευματικό μας οικοδόμημα (ένδεια και μαρασμός των ιδεών, ω φίλοι). Δεν είναι ακριβώς στυλίστες, όπως οι προηγούμενοι, αλλά αποτελούν δυνατές, παρήγορες φωνές στον διάχυτο ανορθολογισμό που μας ζώνει, και μάλιστα ως τιμή και καμάρι μας.

Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ αποχαιρέτησε πρόσφατα τη στήλη της βιβλιοκριτικής στα Νέα του Σαββάτου, μετά από εννέα συναπτά έτη· στο κέντρο της εφημερίδας εμφανίζεται πλέον μια τρύπα, ένα κενό λόγου το οποίο δεν υποκαθίσταται εύκολα. Να προσπαθήσω να εξηγήσω, πρόχειρα, το γιατί.
Οι επιλογές των προς κρίσιν βιβλίων, ένα ευρύτατο φάσμα κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας κυρίως, αλλά και φωτογραφικά λευκώματα, ιστορικά ντοκουμέντα, κοινωνιολογικές μελέτες, κλπ, γίνονταν πάντα στη βάση μιας προσωπικής, sui generis οπτικής, που αντιστρατευόταν τη λογική των δημοσίων σχέσεων, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Κατάρτιση, οξυδέρκεια, εμβάθυνση, πλούτος ιδεών. Διαβάζοντας τα κείμενά του, νιώθεις να απαλλάσσεσαι από το βάρος ποικίλων στερεοτύπων που ασυναίσθητα δημιουργούνται σε όλους μας (σαν η σκέψη μας να έχει ανάγκη από στηρίγματα και χειρολαβές) διανοιγόμενος σιγά σιγά σε έναν χώρο ελευθερίας από προκαθορισμούς και ευκολίες. Κι αυτό γιατί η σχεδόν ανεξίθρησκη βιβλιοκριτική του λειτούργησε για εκείνον, πάντα, ως αφορμή μιας ευρύτερης αναρώτησης για την σχέση των εκδοτικών πραγμάτων στην Ελλάδα με τις ιδεολογικοπολιτικές ζυμώσεις και τις συνεχείς αλλαγές που συντελούνται υπογείως στη χώρα μας και τον υπόλοιπο κόσμο. Κορυφαία στιγμή του, το βιβλιαράκι του «ελληνικό hangover» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Νεφέλη, όπου και ξεμοντάρονται συστηματικά, πλήθος κατασκευασμένων μύθων της περίφημης «ελληνικότητας»· έχει σημασία ότι το κάνει όχι με το πάθος του νεοφώτιστου αλλά με τη νηφαλιότητα ανθρώπου που βούτηξε πρώτα στα γαλάζια νερά της πατρίδας, χάρηκε το κολύμπι, και, στη σκιά πλέον, μιλάει για την μετατροπή πραγμάτων ζωτικών για την ύπαρξη, σε κλειστά ιδεολογικά σχήματα προς χρήσιν κάθε πικραμένου. Αυτή ακριβώς η απελευθέρωση από ηδονικές αφηγήσεις που μας τροφοδότησαν για χρόνια, δημιουργεί μια νέα χαρά, ένα νέο παιχνίδι: τη διάλυση και την ανασύνθεση του κόσμου από την αρχή, ξανά και ξανά, σαν παιδί! (εδώ και η κριτική του βιβλίου από τον Π.Τατσόπουλο)


Έτυχε να γνωρίσω, (ένα γεια είχαμε, δηλαδή) τον Γιάννη Χάρη, την περίοδο που σπούδαζε βυζαντινή μουσική στον Σίμωνα Καρά- ύστερα έγινε μέλος της χορωδίας του Λ. Αγγελόπουλου. Αργότερα έμαθα ότι έκανε και επιμέλεια στα κείμενα του Ελύτη. (Τι ακριβώς να επιμεληθείς σ’ αυτόν τον ποιητή, παραμένει μυστήριο για μένα). Αυτά έχουν σημασία, γιατί όπως και στην περίπτωση του Κούρτοβικ, δείχνουν άνθρωπο που κινήθηκε με αγάπη και ανυστεροβουλία προς όσα, αργότερα, αντιμετώπισε κριτικά, κυρίως ως μετατόπιση ή παραφθορά του ελεύθερου πνεύματος που τα γέννησε, προς τη στείρα σχηματοποίηση.
Στα Νέα του Σαββάτου κι αυτός, στις εβδομαδιαίες επιφυλλίδες του για τη γλώσσα, που συγκεντρώθηκαν πέρυσι σε τόμο από τον Πόλις με τίτλο: «Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη», προσπάθησε να καταδείξει την τρομοκρατία που ασκεί προς κάθε κατεύθυνση μια κλειστοφοβική, εξουσιαστική χρήση της ελληνικής από τους καθαρολάγνους συν-Πατριώτες (μας), οι οποίοι κραδαίνοντας τον Τζάρτζανο πάνω από τα κεφάλια μας βουτάνε όλο και περισσότερο στην κοινοτοπία και τον παγανισμό. Είναι ένα βιβλίο-υπόδειγμα για το ανοιχτό, φιλελεύθερο πνεύμα του, που αποκαθηλώνει σπαρταριστά, με αφορμή τα υποτιθέμενα λάθη, το ογκώδες ιδεολόγημα που συνοδεύει τη γραμματικοσυντακτική δομή και εκφορά της ελληνικής. Στα 101 κείμενα του βιβλίου, διαλύονται όλες οι γνωστές αλλά και οι ανεπίγνωστες, φοβικές εξαρτήσεις μας από την λεγόμενη «ορθή» χρήση της γλώσσας, καθώς και τα παρατράγουδα που δημιουργεί το γάντζωμα από το κλέος της αρχαιοελληνικής, αυτό το ακλόνητο φετίχ των «υγιώς» σκεπτόμενων νεοελλήνων. (σκεπτομένων, βεβαίως- βεβαίως)
Στη δεύτερη περίοδο των άρθρων του, εστιάζει σε ζητήματα κοινωνίας, τέχνης, πολιτικής και κουλτούρας, δλδ από την τούρτα του Σαββόπουλου ως τα Χριστοδουλικά ανάλεκτα, με την ίδια διεισδυτικότητα και ευθυκρισία, χωρίς να χάνει το χιούμορ του. Στα κείμενά του βρίσκω τη βαθιά συγκίνηση που λέγαμε και πριν, το εφέ δηλαδή που προκύπτει όταν εγκαταλείπεις τις αποσκευές και τον βαρύτιμο εξοπλισμό σου, για τη χαρά του να ταξιδεύεις ελαφρύς κι αδέσμευτος.

*


Θα τελειώσουμε, καλά να είμαστε, με άλλα δύο, λαμπρά, λαμπρότατα τέκνα της εγχωρίου εφημεριδοσυγγραφής. Μετά θα πιάσουμε τους μπλόγκερς, κι έτσι θα βγάλουμε και το 2006, χωρίς να κλείσει το μαγαζάκι βιταμοντέρνα. Για το 2007, ετοιμάζουμε κι εμείς κάτι δωράκια dvd- είναι ανελέητος πια ο πόλεμος που μαίνεται, απ' ό,τι διαβάζω.

8 Comments:

At 12:14 AM, Blogger πιτσιρίκος said...

Τους διαβάζω και τους δυο, αλλά δεν τους αγαπώ όσο εσύ. Από τον Χάρη έχω μάθει πολλά πάντως. Εκτιμώ την αγάπη σου γι' αυτούς. Να είσαι καλά.

 
At 12:26 AM, Blogger πιτσιρίκος said...

Υποθέτω πως το ένα από τα δυο τέκνα που θα ακολουθήσουν θα είναι ο Ευγένιος. Έπεσα μέσα ή έχεις γράψει ήδη και δεν το πήρα χαμπάρι;

 
At 9:42 AM, Blogger kukuzelis said...

*
Περί Γιάννη Χάρη:

Για την επιμέλεια των ποιημάτων του Ελύτη: εδώ κι εδώ.
*
Αλλά η δουλειά, η πολλή δουλειά, έπεσε στην επιμέλεια του "Οράματα και Θάματα" του Μακρυγιάννη. Και μόνο γι αυτό το έργο (ναι, έργο) του αξίζει βραβείο. Εδώ θα δεις μια σελίδα του χειρογράφου του Μακρυγιάννη και θα καταλάβεις.
*
Να σημειώσω επίσης ότι είναι ο μεταφραστής που ο ίδιος ο Κούντερα έχει επιλέξει για την μετάφραση των έργων του στη γλώσσα μας.
*
Είναι μεγάλη και σεμνή προσωπικότητα ο Χάρης.
*

 
At 9:46 AM, Blogger kukuzelis said...

*
Και να σκεφτεί κανείς ότι, απ όσο ξέρω, είναι αυτοδίδακτος!
*

 
At 11:12 AM, Blogger thas said...

@pitsiriko. Ο Αρανίτσης ήταν πάντα πρώτος στις επιλογές μου. Κάτι δεν πήγε καλά, όμως, με τα βιβλία του (εκτός από το σκανταλιάρικο Φετίχ του- περί γυναικείων εσωρούχων)καθώς και αργότερα, με τη γλώσσα του στην εφημερίδα (πολλές ασκήσεις ύφους, πολλές πιρουέτες)που με τα χρόνια, μετέτρεψαν τον αρχικό μου ενθουσιασμό σε αμηχανία. Ήρθε και η (άγρια) πολεμική κριτική του για τον Στέλιο Ράμφο, φωνή ερεθιστική και πρωτοπόρα από τις ελάχιστες στην Ελλάδα, τη διαδρομή του οποίου παρακολουθώ στενά, οπότε, έφαγα νέα ψυχρολουσία.

Αλλά σκέφτομαι ότι είναι η μοίρα όσων κρίνουν δημόσια να κρίνονται κι αυτοί με αυστηρότητα. Ο Αρανίτσης παραμένει προσωπικότητα με ισχυρές απόψεις και υψηλό γλωσσικό αισθητήριο, αρετές καθόλου ευκαταφρόνητες ή δεδομένες. Τον διαβάζω πάντα με χαρά και κρυφή ελπίδα ότι αυτή τη φορά θα με ενθουσιάσει. Δεν είναι όμως πλέον (σαν τη vivodi ένα πράγμα) η πρώτη μου επιλογή.

@Kuk. Θενκς για τα links, φωτίστηκαν κάποιες απορίες μου. Όπως πάντα, είσαι φωτεινός πανταγνώστης! Φτου σου να μη βασκαθείς καμάρι μου. Τον Κούντερα όλο λέω να τον αγοράσω γιατί εκείνες οι μεταφράσεις ήταν γκάου. Αλλά, διαβάζεται σήμερα, ο Κούντερας;

Πότε να προλάβω, πείτε μου πότε να προλάβω να τα διαβάσω όλα;

 
At 12:22 PM, Blogger πιτσιρίκος said...

(thas ανταπαντώ εν μέσω ξεσαλωμένης γραφής, οpότε δεν ξέρω αν πρέπει να δώσεις σημασία)

Για τον Αρανίτση συμφωνώ σε όλα. Γράφει πια με απίστευτες περικοκλάδες. Δεν κατάλαβα τη σύγκριση Σαββόπουλου-Θεοδωράκη και γενικά δεν αντιλαμβάνομαι σε τι χρησιμεύει η σύγκριση των ανθρώπων της Τέχνης. Ασχολήθηκε κι αυτός άκομψα με το βρακί της Παπαρίζου, είναι κι όλη αυτή η θλίψη του αριστερού διανοούμενου. Μέχρι πριν μερικά χρόνια ξεκινούσα το διάβασμα της "Ε" απ' αυτόν και τελείωνα σε αυτόν. Ελπίζω να κατακήσει την απλότητα -αν μπορεί. Απλά αναρωτήθηκα αν θα έγραφες γι' αυτόν.

(Επεμβαίνω και σε όσα λες στον kuk ως τραμπούκος που είμαι)

Διαβάζεται σήμερα ο Κούντερας! Μπορεί η φιλολογία γύρω από το όνομά του να ξεπερνάει την αναγνωσιμότητα των βιβλίων του (κλασική περίπτωση Σαρτρ), αλλά η απορία μου είναι πως δεν έχει πάρει ακόμα βραβείο Νόμπελ -αυτός ο σπουδαίος σε τέτοια περίοδο ανομβρίας.

Έχω διαβάσει τα άπαντα του Καζαντζάκη - και την αλληλογραφία του. Σε ηλικία γύρω στα 55 γράφει σε κάποιο φίλο του πως τρεις ζωές δεν φτάνουν για να διαβάσει όσα ...πρέπει. Και το έγραφε αυτό ο συγγραφέας που είχε διαβάσει τα πάντα -δεν πρέπει κανένας άλλος Έλληνας συγγραφέας να αντέχει στη σύγκριση μαζί του. Αν εμφανιστεί νέος Ντοστογιέφσκι ή Τολστόι (που τόσο τον αγαπούσε ο Καζαντζάκης) θα τον πάρεις είδηση αμέσως -θα σε ειδοποιήσω εγώ! Μέχρι τότε γράφε! Χαίρε.

 
At 3:05 PM, Blogger l'esprit de l'escalier said...

"[...] χωρίς να κλείσει το μαγαζάκι βιταμοντέρνα [...]"

Ζητωκραυγές πλήθους / γιούπιιι
Χειροκροτήματα / κλαπ κλαπ κλαπ
Χαμόγελα / :)

 
At 6:02 AM, Anonymous Anonymous said...

best regards, nice info » »

 

Post a Comment

<< Home