vita moderna

kisses, tears & psychodramas

13.9.07

Για λέγε σκηνικό, κουρέλι.

Αντίο στον Νίκο Νικολαΐδη



To ροκ μυθιστόρημα τρέφεται από την Ποιητική του- εξού και η λατρευτική σχέση της κοινότητας με όσους υπέροχους-καταραμένους εξάντλησαν νωρίς το καύσιμο. Ο Νίκος Νικολαΐδης εικονογράφησε τα τοτέμ (ίσως και τα ταμπού) μιας ειδικής γενιάς που δεν παρηγορήθηκε από τον πολιτικό πυρετό της μεταπολίτευσης (ή την ατομική εξασφάλιση), στήνοντας ένα κλειστό σύμπαν προσώπων διαρκώς αρπαγμένων από ένα πέραν, ένα αδιευκρίνιστο αλλού, που γέμιζε τις σιωπές τoυς με πεισιθάνατη, σνομπ γοητεία. Αν την έπαιρνες στα σοβαρά βούταγες από το μπαλκόνι, αν γλιστρούσες απλώς στην επιφάνειά της κρινόσουν κάλπης και ψεύτης. Στο ασταθές και κρίσιμο ενδιάμεσο στάθηκαν όσοι επιβιώνουν ακόμα από εκείνη τη μακρινή εποχή, κυρίως όσοι μπόρεσαν να δώσουν δημιουργική έκφραση σ’ αυτήν την πολύτιμη αλλά επικίνδυνη προίκα.

Δεν είναι σίγουρο ότι η βολική κατηγορία του cult σκηνοθέτη διατηρεί ακόμα τους θετικούς της προσδιορισμούς– όποια ορολογία πέφτει μαζικά στο τραπέζι της αγοράς ακυρώνεται από την κατάχρηση. Πάντως η σκοτεινή, λυρική αύρα του φορμαλισμού του και η εμμονή σε έναν αποπνικτικό εγκλεισμό των ηρώων χωρίς διέξοδο, προώθησαν την ιδέα του μοναχικού αντι-σταρ, σε μια περίοδο που το εγχώριο σινεμά πόνταρε κυρίως στην αναζήτηση της εθνικής ιδιοπροσωπείας ή το λαϊκό ψυχόδραμα.

Τα πρόσωπα και οι ατάκες από τα Κουρέλια και τη Γλυκιά Συμμορία έλαμψαν για χρόνια στο στερέωμα της ροκ κουλτούρας, καθώς η ματαίωση και η τρυφερότητα μασκαρεύτηκαν έναν ιδιότυπο κυνισμό προς ειδοποιημένους αναγνώστες. Δεν ενδιέφεραν η ατομική εμπλοκή των προσώπων στο πάθος (άκου πτώμα να μαθαίνεις) ή τα ξεχωριστά τους δράματα, αφού η διάψευση είχε ήδη συντελεστεί σε πρότερο χρόνο. Οι ήρωες μπορούσαν μόνο να σπάνε πλάκα, να χορεύουν ή να κάνουν έρωτα πριν τους καταπιεί το σκοτάδι: αν κοινός ορίζοντας όλων είναι ο θάνατος, ας τον επισπεύσουμε να τελειώνουμε με αξιοπρέπεια. Ή αλλιώς, η αναζήτηση λίγης χαράς στο έδαφος μιας εδραιωμένης απελπισίας που τη φωτίζει πότε πότε η αλληλεγγύη των φίλων, των συνοδοιπόρων.

Προσωπικά δεν έχω άλλο τρόπο να ερμηνεύσω την ακαταμάχητη έλξη που ασκεί διαχρονικά η ήττα, έξω από αυτή την αίσθηση της συνοδοιπορίας. Η επιτυχία ενός εκάστου δεν στήνει σχέσεις, δεν μοιράζεται. Στο δρόμο προς τα εκεί, ακόμα και με τις μηχανές σου στο φουλ, ένα κομμάτι του εαυτού μένει να κρυφοκοιτάζει προς τα πίσω. Γι’ αυτή τη ζέστη των αισθημάτων που εκφράζονται πάντα κρυπτικά και συγκαλυμένα μεταξύ οικείων, γι’ αυτή τη διαφύλαξη μιας περιοχής σπατάλης και ελευθερίας, αγάπησε τόσος κόσμος τη γλυκιά συμμορία και τα κουρέλια. Για τον ίδιο λόγο ενδέχεται και ο δημοφιλής κινηματογραφιστής να μην αρκέστηκε ποτέ στη δημοφιλία του σε δεδομένο κοινό, κρατώντας μια περιοχή προσωπικής αγωνίας για την τέχνη του. Θεώρησε τις «επιτυχίες» του εύκολες και προχώρησε σε νέα αναμέτρηση με τους εφιάλτες- πολλές φορές με άνισο αποτέλεσμα.

Οριστική ιστορία της τέχνης δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα και πάντως δεν είναι αυτή που ορίζει την προσωπική μας διαδρομή. Οι πρώτες εκείνες ταινίες του Νικολαΐδη εμψυχώνονται από το πνεύμα μιας εποχής, χωρίς τη γνώση του οποίου φαντάζουν, υποθέτω, ατελή σκίτσα ανθρώπων σε κρίση. Και ίσως να είναι εν μέρει έτσι, αλλά ποιον θα ενδιέφερε μια εξ αποστάσεως κριτική αποτίμηση του έργου του; Όχι πάντως εκείνους που έστησαν εξαρχής μια σχέση συνενοχής με τον ελεγειακό πεσσιμισμό του, εκείνους που τυλίχτηκαν στις ίδιες φίνες κλωστές της αδιέξοδης μοίρας των ηρώων του.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ή ερωτεύεσαι το πακέτο ή το επιστρέφεις. Όσοι από εμάς το παραλάβαμε έγκαιρα, τον ευχαριστούμε για το ταξίδι και τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση.

Athens Voice, 13-9-2007

13 Comments:

At 5:14 PM, Blogger greekgaylolita said...

Συνοδοιπορος στα στεκια των κοινων μας εμμονων και οξυδερκης αναλυτης του συνδρομου της ανεφικτης συγκατοικησης και της ομαδικης μοναξιας που χαρακτηρισε μιαν ολοκληρη γενια, ο Νικολαϊδης διαπραγματευτηκε με τιμιοτητα και επι της ουσιας τη βαθυτερη νοσταλγια για αυτο που θα μπορουσανε να ονομασουμε ως η Ανατρεπτικη Αλληγορια Του Οικειου.Με μελαγχολικη, οσο και παιγνιωδη διαθεση, και με εναν ανατρεπτικο προσανατολισμο στο πυρηνα της κινηματογραφικης του ιδεολογιας, επιχειρησε να υπονομευσει προκατασκευασμενες ευκολιες και προβλεψιμες ηρεμιες, αλλοτε με μεγαλυτερη και αλλοτε με μικροτερη επιτυχια.Ωστοσο δε διστασε να καταθεσει, αφοβα, την αμηχανια του, αποφευγοντας την τοσο συνηθισμενη σπερμολογικη νεοελληνικη συναφεια.Ψυχοσωτηριο, εν πολλοις και σπανιο ως κατασταση, τον απελευθερωσε απο τα αλληλοτροχιζομενα μαχαιρια της κινηματογραφικης συντεχνιας, κοστιζοντας του ομως στο επιπεδο του κεντρικου πολιτιστικου και επικοινωνιακου γεγονοτος.Αν ομως αυτη η δυσεπικοινωνιακη ρευστοτητα, καποιες φορες φανηκε να επισειει τον κινδυνο ενος ιδιοτυπου αποκλεισμου,καταφερε ο Νικολαϊδης να τη διαχειριστει και να τη ταξινομησει σημασιολογικα, γιατι ποτε δεν απεφυγε να μιλησει κατευθειαν.Αντιστρεψε την αιμορραγια του νοηματος, μετατοπιζοντας, συγκεντρωνοντας και αποκεντρωνοντας,εν τελει, ανεξαρτητα απο τα αφετηριακα συμβαντα των κινηματογραφικων ιστοριων του, εχοντας κατα κυριο λογο, ενα πραγμα κατα νου.Την οριοθετηση της Σκορπιας Δυναμης.Και την επαναδιαχυση της.Στο κινηματογραφικο σωμα.Σε αυτες τις περιπτωσεις, λοιπον, συμφωνω thas μου.Ερωτευεσαι:-).Συγκινεισαι.Και παραδινεσαι..

 
At 5:57 PM, Blogger thas said...

Αμήν!
(μόλις θαύμασα και το εικαστικό σου)

 
At 6:52 PM, Blogger Αρης Δαβαράκης said...

Ωραίο καθαρό κείμενο, αληθινής συγκίνησης αλλά όχι συναισθηματικό. Μ΄αρέσει αυτή η στάση ― νοιώθεται.

 
At 11:20 PM, Blogger Πάνος said...

Κάτι πιο απλό:
http://panosz.wordpress.com/2007/09/06/nikolaidis/

 
At 12:34 PM, Blogger thas said...

Thanx, Άρη.

Ωραίος, Πάνο.

 
At 9:42 PM, Blogger Ιφιμέδεια said...

Το διάβασα ήδη στην εφημερίδα και το θαύμασα. :)

 
At 1:44 PM, Blogger thas said...

Ίφι-Ίφι-ούμε,
σας-ευχαρι-στούμε!!

 
At 10:50 PM, Anonymous Anonymous said...

Δεν ξέρω αν ανήκω σε αυτή την ειδική γενιά που αναφέρει ο Θας ή στην άλλη με τα σύνδρομα που αναφέρει ο greek-gay lolita. Τα κείμενα σας και των δύο είναι πολύ όμορφα πάντως. Για μένα η Γλυκιά Συμμορία και ο Οργισμένος Βαλκάνιος είναι δυο ορόσημα της μετεφηβείας μου και δυο δυνατοί δεσμοί φιλίας με τον συγκεκριμένο άνθρωπο που μου τα σύστησε.

 
At 7:15 PM, Blogger QarcQ said...

Κέντησες.

 
At 12:54 PM, Blogger thas said...

Δουλεύω πολύ το γκομπλέν, μαν. Μία πιάνω, δυο αφήνω. Κι από την ανάποδη σταυροβελονιά. Κόβω τις κλωστές με τα δόντια, δεν βάνω δαχτυλήθρα.

Γεια σου Αννούλα.

 
At 1:07 AM, Anonymous Anonymous said...

thas το συγκεκριμενο κειμενο σου ειναι κειμενο εκπληκτικης ομορφιας. μακαρι ολοι οι κριτικοι να γραφαν ετσι. But then again, το κινιτρο ειναι τελειως διαφορετικο

 
At 7:48 PM, Anonymous Anonymous said...

Πολύ ωραίο, Θας!
Κι ας άργησα να σου το πω.

 
At 2:48 PM, Blogger thas said...

Σας χιλιοευχαριστούμε άπαντας και τους δύο ομού και εξ αδιαιρέτου, γνωστούς και αγνώστους σχολιαστάς, αμήν αμήν αμήν. Πάντα τέτοια σχόλια να γράφετε, φτου-φτου-φτου, πέτρα να μη ραΐσει.

 

Post a Comment

<< Home