Η τετραφάρμακος

Είτε ως Σύλλογος "Πνεύμα και Ηθική" του Αυλωνίτη, είτε ως μήνυση κατά της αθυροστομίας του λαού μας (για την οποία θα απολογηθεί η αγαπητή Δόμνα Σαμίου) το ζήτημα είναι το ίδιο: ποία η θέσις της ηδονής εις τον βίον; πώς πρέπει να ζώμεν; Φιλοξενούμε σήμερα στο πάνελ,ως αναψυχή, τις απόψεις τεσσάρων επικουρείων φιλοσόφων, μηδέ του ιδίου του Επίκουρου εξαιρουμένου.

*

Γεγόναμεν άπαξ, δις δε ουκ έστι γενέσθαι. δει δε τον αιώνα μηκέτι είναι. Συ δε ουκ ών της αύριον κύριος αναβάλλη το χαίρον. Ο δε βίος μελλησμώ παραπόλλυται και είς έκαστος ημών ασχολούμενος, αποθνήσκει.

Επίκουρος

(Δηλαδή: Γεννηθήκαμε μια φορά και δεν γίνεται να γεννηθούμε και δεύτερη, κι είναι βέβαιο πως δεν θα υπάρξουμε ξανά στον αιώνα τον άπαντα. Εσύ όμως, ενώ δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις την ευτυχία γι’ αργότερα. Κι η ζωή κυλά με αναβολές και χάνεται, κι ο καθένας μας πεθαίνει μες στις έγνοιες.)

*

Αν, ω άνδρες, το ζήτημα που προκύπτει ανάμεσα σ’ εμάς και σ’ αυτούς (σ.τ.μ.: ανάμεσα στους επικούρειους και στους στωικούς) ήταν «τι είναι αυτό που φέρνει την ευτυχία», κι ήθελαν να μας πούνε πως αυτό είναι οι αρετές, πράγμα που θα ’ταν και το σωστό, τότε θα συμφωνούσαμε. Επειδή όμως, όπως λέω, το πρόβλημα δεν είναι το τι «φέρνει την ευτυχία» αλλά το τι σημαίνει ευτυχία και τι είναι αυτό που η φύση μας κατά βάθος επιθυμεί, ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι η ηδονή, και σε όλους, έλληνες και βαρβάρους και τώρα και πάντα, το φωνάζω δυνατά, ότι αυτή είναι ο σκοπός της άριστης διαβίωσης. Όσο για τις αρετές-που οι άνθρωποι αυτοί τις παιδεύουν άστοχα γιατί από μέσον τις μετατρέπουν σε σκοπό-, αυτές με κανένα τρόπο δεν αποτελούν σκοπό· οι αρετές δημιουργούν τη δυνατότητα να φτάσει κανείς στον σκοπό.

Διογένης Οινοανδέας

*

Η τετραφάρμακος: Άφοβον ο θεός, ανύποπτον ο θάνατος· και ταγαθόν μεν εύκτητον, το δε δεινόν ευκαρτέρητον.

Φιλόδημος

(Δηλαδή: Ο θεός δεν είναι για φόβο, ο θάνατος δεν προκαλεί ανησυχία. Το καλό εύκολα αποκτιέται και το κακό αντέχεται!)

*

Σε πρόλαβα, Τύχη, και σου ’χω φράξει όλες τις διόδους. Και δεν πρόκειται να παραδοθούμε όμηροι μήτε σε σένα μήτε σε καμιά συγκυρία. Αλλά σαν έρθει η ώρα να φύγουμε, θα φτύσουμε και τη ζωή και όσους με ματαιοδοξία προσκολλλώνται σ’ αυτήν· θα φύγουμε απ’ τη ζωή μ’ ένα ωραίο τραγούδι λέγοντας πόσο ωραία τη ζήσαμε.

Μητρόδωρος

Υ.Γ.

Η έννοια της ηδονής καλύπτει στους Επικούρειους μια ευρύτατη περιοχή από την κατάσταση της αποφυγής του πόνου έως την πληρότητα της αλυπίας, της αφοβίας, της κατάφασης στη ζωή.

Λέει ο Διογένης Οινοανδέας:
Τα αγάλματα των θεών πρέπει να τα φτιάχνουμε χαρούμενα και χαμογελαστά, για να τους ανταποδίδουμε το χαμόγελο κι όχι να τους φοβόμαστε.

Τα αποσπάσματα και η μετάφραση του Γιάννη Αβραμίδη, από το βιβλίο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (Αναγνωστικό της επικούρειας φιλοσοφίας και τέχνης του ζην), εκδόσεις Θύραθεν