vita moderna

kisses, tears & psychodramas

13.5.12

Η διπλανή πόρτα

Μαύρο σύννεφο – τίποτα δεν θα ’ναι ίδιο ξανά. Μ.Φάμελος



Στο ξημέρωμα της επόμενης μέρας είδα έναν εφιάλτη με φουσκωτούς- αυτό το πρώτο βιντεάκι με τα εγέρθητι (που αποδυναμώθηκε αργότερα από την ιντερνετική και τηλεοπτική παρωδία) κατάφερε να δηλητηριάσει τη χαρά, να τρυπώσει αυτόματα στο ασυνείδητο και να ξεπηδήσει λίγες μόλις ώρες αργότερα πιο απειλητικό. Φίλοι και γνωστοί παραδέχονται πως ταράχτηκαν παρόμοια από την εισβολή της μαύρης σκιάς στις οθόνες.

Στο fb έκανα ένα σχόλιο:
Tο ιλιγγιώδες ποσοστό της σου παγώνει το αίμα. Το βλέπεις και στο σχολείο, κάποια παιδιά αισθάνονται πλέον τη ΧΑ σαν χρυσή παραβατικότητα - αν αρχίσεις να εξηγείς πόσο κακό πράγμα είναι θα τα στείλεις κατ' ευθείαν στην αγκαλιά της· νέα αγόρια γεμάτα ενέργεια και πάθος και ένταση, μηχανάκια και σούζες και ντραγκς και χουλιγκανισμός και συμμορίες και ψιλοκλεψιές, τώρα και χρυσή αυγή. Είναι μόδα, είναι η γοητεία του μιλιταρισμού σε παιδιά χωρίς μνήμη ή γνώση της ιστορίας, φαινόμενο που όσο το πολεμάς γιγαντώνεται. Ίσως σ' αυτό να βρίσκεται μια ελπίδα, ότι το ρεύμα είναι ευκαιριακό, δεν εκφράζει πραγματική ταύτιση. Θα κάνει όμως έναν μεγάλο κύκλο μέχρι να απομαγευτεί και ξεφουσκώσει, μακρά περίοδος που θα μας προκαλεί απανωτά εγκεφαλικά.


Η αρχική σκέψη άρχισε να παραλλάσσεται ελαφρώς στη συνέχεια- φταίνε και οι πολλές κουβέντες που ακολούθησαν. Γράφω τώρα προσπαθώντας να καταλάβω αυτόν τον σοφό λαό που έχει αρχίσει να με απελπίζει με τις φαεινές ιδέες του.

*


Μοιάζει αυταπόδεικτο, σχεδόν προφανές, πως όσοι ψήφισαν ΧΑ δεν είναι φασίστες. Γνωρίζουμε πια τους ψηφοφόρους της - είναι πρόσωπα οικεία χωρίς κέρατα και ματωμένους κυνόδοντες: η κοπέλα που σερβίρει στο μπαρ (ροκ μια ζωή), ο περιπτεράς μας, ο ένστολος των οχτακοσίων ευρώ, το παιδί στο συνεργείο, ο ταξιτζής, η μαμά μιας φίλης. Όμως ακριβώς αυτή η οικειότητα, σκέφτομαι, που αντιστρατεύεται τη στερεότυπη εικόνα του φασίστα ως κάτι βδελυρό κι αποτρόπαιο, συσκοτίζει την κρίση μας και μας μπερδεύει, καθώς ένα σύνολο απαράδεκτων και επικίνδυνων απόψεων μπορούν μια χαρά να κατοικούν σε ένα γνωστό και απολύτως αγαπητό μας πρόσωπο. Ο συμπαθητικός διπλανός μας δεν κρατάει μαχαίρι αλλά οι απόψεις του σφάζουν κανονικότατα, ιδίως όταν οπλίζουν χέρια θερμοκέφαλων που ενισχύονται με πραγματικά ποσοστά σε πραγματικές εκλογές.

Φαντάζομαι αυτόν τον περίφημο φιλήσυχο πολίτη που οι αναλύσεις μας του αποδίδουν πλέον τα χίλια δίκια, ενώ οι υπερθεματίζουσες ερμηνείες μας (το κενό μεταναστευτικής πολιτικής, η εξαθλίωση, η κουφή και τυφλή αριστερά, οι πλατείες που εξέθρεψαν την αγανάκτηση) τείνουν να ξεπεράσουν ακόμα και τη ρητορική του Λάος, ο άνθρωπος λοιπόν αυτός έψαξε την περασμένη Κυριακή ανάμεσα σε 36 ψηφοδέλτια, εντόπισε το μαύρο, το δίπλωσε ψύχραιμα και το ψήφισε μαζικά, απ’ άκρη σ’ άκρη, σ’ όλη χώρα.

Εξετάζοντας τα συνήθη σενάρια, υποθέτουμε πως μπορεί να μη γνώριζε, να παρασύρθηκε από το θυμό του αλλά πως σε κάθε περίπτωση, μόλις τους έβλεπε στην τηλεόραση θα απέστρεφε το πρόσωπό του. (Δύσκολο να το δεχτείς, ιδίως σε μια χώρα με ανοιχτά τραύματα και νωπές όλες τις μνήμες, να όμως που οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν πριμοδοτούν αυτή την προσέγγιση- το 5,8% παγιώνεται πλέον σαν σοβαρό και συνειδητό ρεύμα). Κατά μια άλλη άποψη όμως, ήξερε πολύ καλά τι έκανε- ήθελε να στείλει στη βουλή ανθρώπους να την ανατινάξουν εκ των ένδον, να καεί επιτέλους το μπουρδέλο. Ή, τέλος, θέλησε απλώς να ευχαριστήσει τα χρυσά παιδιά που πέταξαν τους ασυνεπείς μετανάστες-νοικάρηδες έξω από το σπίτι του, του το έβαψαν μάλιστα και του παρέδωσαν τα κλειδιά- τους είναι ευγνώμων. Όλα λογικά κι ωραία.

Πράγματι ο άνθρωπος αυτός δεν μοιάζει με εξωγήινο ή τέρας, είναι όμως ο τύπος πολίτη που ψήφισε συσπειρωμένος γύρω από την αλήθεια του με τρόπο τυχοδιωκτικό και χαιρέκακο, αδιαφορώντας για την κοινωνική σημασία της επιλογής του- ένας ανήλικος σε ρόλο ενηλίκου. Θύτης και θύμα μιας ατέλειωτης περιόδου κατά την οποία ο κυνισμός και ο πολιτικός αμοραλισμός μεταδόθηκαν σαν σύνθημα από τους πάνω προς τους κάτω, ο αθώος αυτός ψηφοφόρος ενώ υποψιαζόταν (έστω αορίστως) με τι τύπους φλερτάρει, οπισθοδρόμησε σε έναν πρωτογονισμό του συμφέροντος, όπου η αφασία και η υστερόβουλη επιλογή υποκατέστησαν την κριτική του στάση.


Αθωότης και ελαφρότης στην εποχή των μνημονίων.



Η απλοϊκή, μανιχαϊστική σκέψη είναι ανίκητη. Αν επιχειρήσεις να εξηγήσεις κάτι πέραν του άσπρου-μαύρου αισθάνεσαι παγιδευμένος σε αναποτελεσματικά διανοητικά σχήματα- η πειθώ λειτουργεί σε καθεστώς σχετικής ισοτιμίας. Η αμεσότητα, αντίθετα, ενός συνθήματος όπως το «για να ξεβρωμίσει ο τόπος» είναι πανίσχυρη- απέναντι σε μια τέτοια πρόθυμη σκέψη, κάθε οργανωμένη επιχειρηματολογία καταρρέει. Η τελευταία φορά που ένιωσα παρόμοια απελπισία ήταν επί παντοκρατορίας Χριστόδουλου, όπου μια σειρά από σύνθετα ζητήματα σχετικά με την παράδοση και την ταυτότητα ερμηνεύονταν μέσα από έναν θρησκευτικό ζηλωτισμό που καταργούσε κάθε ουσιαστική αναζήτηση. Και όμως, το ιδεολόγημα που παραγόταν συνήγειρε εκατομμύρια κόσμου που αφοσιώθηκαν πρόθυμα στον ηγέτη. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει πάντοτε, από τον Πεντζίκη στον Άνθιμο, κι από τον Ταρκόφσκι στον Χριστόδουλο η απόσταση είναι και παραμένει ιλιγγιώδης, αγεφύρωτη. Η ευαίσθητη ανήσυχη σκέψη θα αγωνιά και θα πάσχει στους αιώνες ενώ ο από καθέδρας λόγος θα διαστρεβλώνει απλοποιώντας και θα επιβάλλεται μαζικά, προδίδοντας.

*



Ο εθνοχουλιγκανισμός είναι ένα πραγματικό ρεύμα μέσα στην ελληνική κοινωνία που αναζητά κάθε φορά το πρόσωπο, τον φορέα που θα το εκφράσει αποτελεσματικά- όσο νωρίτερα δεχτούμε την πραγματικότητά του τόσο πιο γρήγορα θα απεμπλακούμε από τον ανορθολογισμό μιας πίστης στην αέναη πρόοδο που υποτίθεται πως θα άφηνε πίσω της τα σκοτάδια της αθρώπινης βαρβαρότητας. Την περίοδο που αναπτύσσονταν τα δίκτυα αλληλεγγύης σ' όλη τη χώρα, πολλοί συμπολίτες μας ονειρεύονταν τη βίαιη απομάκρυνση δυστυχισμένων ανθρώπων, την εξόντωση των ιδεολογικών τους αντιπάλων. Ανεξάρτητα από τη διακύμανση των ποσοστών, μια ματιά στα σχετικά βίντεο του youtube δείχνει έναν κόσμο σε σύγχυση, βαθιά διχασμένον και ετοιμοπόλεμο, παραδομένον σ’ ένα υβρεολόγιο μίσους-αντανάκλαση μιας κοινωνίας απελπισμένης, μισαλλόδοξης, διασπασμένης σε εκατοντάδες μικρά υποσύνολα που δεν αλληλεπιδρούν πραγματικά με κανέναν και τίποτα πέρα από το κλειστό, καλά περιφρουρημένο εγώ τους.