Δημοκρατία και τηλεηθικολογία

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ: Δυο κείμενα φορτισμένα και συμπάσχοντα:

Μάρω Δούκα και Γιώργος Γραμματικάκης

*

Είναι γεγονός ότι η φετιχοποιημένη «τέταρτη εξουσία» είναι η μόνη ανάμεσα στις συμπηγμένες και οργανωμένες μορφές εξουσίας που δεν γνωρίζει όρια: η «εξουσία της αποκάλυψης της αλήθειας» εμφανίζεται ως αυτονόητος αυτοσκοπός. Ως διαφανής αφ' εαυτή, η «αληθινή» πληροφορία θεωρείται χρήσιμη, ανεξάρτητα από τους λόγους που επέβαλαν την κοινοποίησή της και άσχετα από τις συνέπειές της.

H «αλήθεια» ανακηρύσσεται υπέρτατη κοινωνική αξία, ως μόνη εναπομένουσα διέξοδος στην πολιτική απραξία, στην απογοήτευση και στην απόγνωση ενός αυξανόμενου μέρους της κοινής γνώμης. Σε μια διαχειριστική κοινωνία από την οποία απουσιάζουν πλέον εντελώς τα έναρθρα συλλογικά προτάγματα, η φετιχοποίηση της «δημοσιοποίησης» και της «αποκάλυψης» λειτουργεί σαν υποκατάστατο της «απώλειας» της πολιτικής συμμετοχής. Παραδόξως, όπως ακριβώς η έλλειψη πληροφορίας στρεβλώνει τους όρους της συμμετοχής, ο φετιχισμός της πληροφόρησης μπορεί ακόμα και να υποκαθιστά την πολιτική ζωή.

Η μαζική κοινωνία του θεάματος εμφανίζεται ως εγγενώς ηθικολογικά μονοδιάστατη. H αλήθεια αναδεικνύεται ως θεμελιώδης ηθική κατηγορία η οποία επιτρέπει ή και επιβάλλει στην τέταρτη εξουσία να λειτουργεί ως εύλογος και κοινά αποδεκτός αυτοσκοπός. Το δικαίωμα του χειραγωγημένου κοινού να πληροφορείται για τους πάντες και τα πάντα είναι συνώνυμο με τη δυνατότητά του να βαυκαλίζεται ότι διατηρεί την αρμοδιότητά του να κρίνει για τα πάντα, αποφασίζοντας κυρίαρχα για το μέλλον του

Υπό τους όρους αυτούς, ύπατη κοινωνική αξία αναδεικνύεται η «πληροφόρηση για την αλήθεια». Και γύρω από την αξία αυτή, δομείται μια νέα διαλεκτική μέσων και σκοπών που υπερβαίνει τους νόμους, τους ισχύοντες κανονισμούς και τα ατομικά δικαιώματα.

Η ηθική μπαίνει στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής μόνον από τη στιγμή που η πολιτική έχει δώσει το σήμα μιας διακριτικής ή μη αποχώρησης, από τη στιγμή δηλαδή που ο δημόσιος λόγος δεν πείθει ότι εκφράζει αδιαμεσολάβητα τα λαϊκά αιτήματα. Ετσι, δίχως καν να το αντιλαμβανόμαστε, τείνουμε να αντικαθιστούμε το δικαίωμα στην ελεύθερη αυτοθέσπιση με το δικαίωμα στην ελεύθερη και ανέξοδη πρόσβαση σε μιαν «αλήθεια» που ούτε οδηγεί πουθενά ούτε αλλάζει τη δομή της πραγματικότητας. Ο κυρίαρχος λαός μετουσιώνεται σε παθητικό καταναλωτή πληροφοριών. Στο όνομα της αλήθειας και της αρετής και με τη ρητή ή σιωπηρή συμπαιγνία της πολιτικής, τα MME μεθοδεύουν το τέλος της πολιτικής. Σε λίγο, μονοπωλώντας τον ορισμό και τη δημοσιότητα των ηθικών διακυβευμάτων, η «τέταρτη εξουσία» θα μείνει μόνη της.

Αποσπάσματα από το άρθρο του Κ.Τσουκαλά, στο σημερινό Βήμα

*

Eνα "χα" εξαπολύεται από την πλευρά όσων αφενός ισχυρίζονται ότι η επιδίωξη ελέγχου της ασυδοσίας συνιστά λογοκρισία, αφετέρου δημαγωγούν διατεινόμενοι ότι ο μοναδικός τους εντολέας είναι ο λαός, ενστερνιζόμενοι έτσι ένα επίσης άκρως δημαγωγικό δόγμα που είχε εισαχθεί στην ελληνική αγορά των πολιτικών ιδεών από τον Aνδρέα Παπανδρέου, στη μορφή «ο μόνος θεσμός είναι ο λαός». Kαι επειδή αυτός ο λαός πλάθεται κατά τη φαντασία μας ή κατά τις επιταγές της AGB, οι εντολές που υποτίθεται ότι δίνει είναι οι εντολές που θέτουμε εμείς στο στόμα του: μπουκάρετε, υποκλέψτε, ξεμπροστιάστε...

Απόσπασμα από το άρθρο του Π. Μπουκάλα, στη σημερινή Καθημερινή

tender tango

Και ξαφνικά, ανάμεσα σε απόψεις, θέσεις και αντιπαραθέσεις, άκουσα τη φωνή του να ψιθυρίζει. Είναι ο ίδιος παλιός γνωστός, o στιχοπλόκος araxtos που συνεχίζει τη μοναχική του πορεία. Στο τελευταίο του ποστ ζηλεύει τη δόξα των μεγάλων (ολίγον άκομψα, άι μάιτ σέυ). Το ποίημα κλείνει ως εξής:

Θέλω να γράψω ένα ποστ
να γίνω και ’γω κάποιος
να μπουν να με διαβάσουνε
όλοι οι βλογκαράδες.

Μα όλο γράφω ποιήματα
και μερικές αράδες.

Και καταφθάνει το εξίσου τρυφερό-σκωπτικό σχόλιο από ViSta:

Όλοι μας το ίδιο όνειρο έχουμε,
τουλάχιστον εσύ ξέρεις να γράφεις
ποιήματα και αράδες.

Εμείς, τι ξέρουμε
οι φουκαράδες;

Εδώ το πλήρες κείμενο. Πρόσθεσα τους τόνους.

Jungle boogie

O Philip Roth, στο Ανθρώπινο Στίγμα, περιγράφει την πορεία του καθηγητή Σιλκ, του οποίου η καριέρα στηρίχτηκε πάνω σε μια βασική απόκρυψη ζωής. Γύρω απ' αυτή τη θεμελιώδη σύλληψη-γνώση, ότι δηλαδή κάθε άνθρωπος είναι και τα μυστικά του, έχει στηθεί η γνωστή βιομηχανία παγιδεύσεων και κατασκοπείας, που μετά από κάθε τρίωρη τηλεοπτική εκπομπή-αποκάλυψη στέλνει τόσο κόσμο στο ψυχιατρείο με νευρικό κλονισμό. Υποτίθεται ότι ο λαός αισθάνεται ανακούφιση βλέποντας τους υπεύθυνους της δυστυχίας του να μετατρέπονται σε ανθρώπινα ράκη μπροστά του.

Κορυφαία στιγμή αυτής της στρατευμένης δημοσιογραφίας είναι η εκπομπή στην οποία, μπροστά στο άναυδο και σοκαρισμένο πανελλήνιο, παίχτηκε λούπα η σκηνή (υποτιτλισμένη) όπου ο Κορκολής, με μισοκατεβασμένο σλιπάκι, κάνει ό,τι μπορεί με τη δεκατετράχρονη ερωμένη του. Θυμάμαι την αίσθηση του πνιγμού και της ασφυξίας που με τύλιξε τότε παρακολουθώντας έναν άνθρωπο να λεηλατείται, να γδέρνεται και να λυντσάρεται χίλιες φορές μπροστά μας, επειδή ο Ένας αποφάσισε ότι δεν υπάρχει συγγνώμη και έλεος για όποιον πάει με δεκατετράχρονη. Λες και γι' αυτό ειδικά το έγκλημα δεν υπήρχε νομοθετική πρόβλεψη και έπρεπε να στηθεί μια μικρή τελετή ανθρωποφαγίας.

Δίπλα στους δυο τρεις ρεπόρτερ αυτούς, δεκάδες νεαροί ανερχόμενοι σκαπανείς της αλήθειας στρατεύονται στον αγώνα τον καλόν και περνούν τις μέρες τους κοσκινίζοντας το παρελθόν των διασήμων, των ημιδιασήμων αλλά και των εντελώς ασήμων που κατά καιρούς κλειδώνονται ως στόχοι από τις εκπομπές. Πρόσφατα θύματα είναι κάποιοι αστυνομικοί που σέρβιραν ουίσκυ μέσα στο τμήμα σε κορίτσια-τζιχάντ του Ευαγγελάτου, που τους έκαναν τα γλυκά μάτια. Εί-χαν-και- φυ-στί-κια, στο γραφείο!

(Μου φαίνεται καφκικό το γεγονός ότι πηγαίνοντας για νυχτερινή βάρδια ο αστυνόμος Βαγγέλης, βάδιζε προς την καθαίρεσή του)

*

Αν πάντως χαθεί κάποια σοβαρή εφημερίδα από τις γνωστές δυο τρεις κυριακάτικες, το κενό, κατά τη γνώμη μου, αναπληρώνεται, αφού το κυρίαρχο στοιχείο είναι η ανάλυση των γεγονότων – συγκεντρώνεις 20 διανοούμενους και τη στήνεις από την αρχή. Η Ελευθεροτυπία όμως δύσκολα ξαναφτιάχνεται. Γιατί είναι μια καθημερινή, μεγάλη εφημερίδα (με την έννοια της διείσδυσης σε όλα τα κοινωνικά στρώματα) που εμπεδώθηκε στην κοινή συνείδηση ως σχετικά ανεξάρτητη και στέγασε όλα αυτά τα χρόνια απόψεις προωθημένες, περιθωριακές ή και αιρετικές βοηθώντας ουσιαστικά στη ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας.

Υ.Γ. Η τελευταία κόντρα είναι εκτός ουσίας της πολιτικής. Για την ακρίβεια αποδεικνύει πόσο ασταθής είναι η ηθική βάση στην εφορμή του ενστίκτου ή του συμφέροντος. Και δεν μιλάω για την εμπλοκή του Φυντανίδη όσο για την γενικότερη αντίδραση της εφημερίδας, που μας εξέπληξε. Γι' αυτό λέμε ότι δια της ηθικής δεν οδηγούμαστε πουθενά- η ανθρώπινη συνθήκη είναι η ατέλεια, η ελλειμματικότητα, η παρέκκλιση. Εμένα που σου μιλάω, πρώτον απ’ όλους θα με βρεις πνιγμένον στις αντιφάσεις. Άσε, μας μάθαμε πλέον.

13+1 blog spots

1. Αν έχεις κάτι να πεις θα το πεις, είτε με μπαγλαμά είτε με μπλογκ- γνωστά πράγματα.
2. Και πολλά να μην έχεις να πεις, μπλογκάροντας κάτι θα βρεις. Αυτή είναι η μαγεία του μέσου: 1, 2, 3, εξεδόθης!
3. Αν υπάρχει η προδιάθεση της γραφής το μπλογκ θα την απογειώσει. Μαθαίνεις να εκτίθεσαι, να σχηματοποιείς αδιαμόρφωτα κομμάτια του ψυχισμού σου.
4. Προβάλλοντας τη γραφή σου πάνω στη γραφή των άλλων, εισπράττεις μια νέα εικόνα του εαυτού σου.
5. Το μπλόγκινγκ είναι επικοινωνιακό, ηδονικό, εκτονωτικό, εθιστικό, ψυχοθεραπευτικό. Αλλά σύντομα κάνει κι αυτό τον κύκλο του. Στο τέλος επιστρέφεις στην αφετηρία.
6. Ο πρώτος χρόνος είναι συναρπαστικός. Τον δεύτερο, σταθεροποιείς κάποιο ύφος. Αν συνεχίζεις και για τρίτο χρόνο ζωηρά, είσαι γνωστός blog-guru της μπλογκόφαιρας.
7. Υπάρχει διαρκής αλληλεπίδραση στην κοινότητα, με ουσιαστικά αποτελέσματα. Από τους άλλους μαθαίνεις, αναθεωρείς, εμβαθύνεις, αλλάζεις. Το έχω δει να γίνεται πάνω μου, το έχω διαπιστώσει σε άλλους. Η μπλογκόσφαιρα κατά κάποιο τρόπο «έλκει» τις απόψεις προς έναν προοδευτισμό καθόλου δεδομένον για την ελληνική κοινωνία.
8. Από την άποψη της αναγνωσιμότητας, τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά. Παρόλη την έκρηξη των μπλογκ οι πραγματικοί αναγνώστες είναι ελάχιστοι. Η κοινότητα αυτοτροφοδοτείται- νέοι μπλόγκερς προστίθενται πάνω στους παλιούς.
9. Παρόλα τα αφιερώματα και τις αναφορές στα έντυπα και τις εφημερίδες δεν υπάρχει ροή αναγνωστών προς τα μπλογκ. Φαίνεται να υπάρχει ασυμβατότητα των μέσων.
10. Η αντιπαράθεση με τον μη ηλεκτρονικό τύπο είναι απόρροια του ιδρυματισμού και της εσωστρέφειας που αναπόφευκτα δημιουργείται στην κοινότητα.
11. Οι cyber φίλοι είναι πραγματικά ενεργειακά πεδία. Αλλά επικοινωνούν με το σκηνοθετημένο κομμάτι του εαυτού σου. Οι φίλοι της ζωής σε ξέρουν κι απ’ την ανάποδη.
12. To μπλόγκινγκ είναι η πιο συστηματική αγωγή στη δημόσια γραπτή απεύθυνση που μπορούμε να φανταστούμε. Ένα τρομερό βήμα ελευθερίας.
13. Η αλήθεια είναι ότι συστηματικό, ερευνητικό, σπουδαίο μπλόγκινγκ στην Ελλάδα κάνουν τέσσερις. Απ’ αυτούς, τρεις είναι οι σημαντικότεροι. Οι εξής δύο: Ο talos.

*

14. Όλοι οι υπόλοιποι είμαστε καλά παιδιά. Ματς-μουτς.

Θα πάρω μια ψαρόβαρκα

Από το χτεσινό κήρυγμα του αρχιεπισκόπου:

«Ξέρω ότι όλοι οι πιστοί περάσαμε μια μεγάλη δοκιμασία που δεν την έχουμε ακόμη ξεχάσει. Όμως, έστιν δίκης οφθαλμός ος τα πανθ’ ορά και βλέπετε ότι ήρθε και η σειρά κάποιων άλλων.»
Και πρόσθεσε: «Δεν χαιρόμαστε. Απλώς λέμε ότι υπάρχει Θεός».

*

Αυτήν την εκκλησιαστική ευρυχωρία προσέβαλλε συστηματικά ο Ψαριανός, αυτήν την φιλευσπλαχνία αντιπολιτεύτηκε. Το ΕΣΡ απλώς τακτοποίησε ορισμένες από τις εκκρεμότητες που άφησε στη μέση ο μεγαλοδύναμος.

Το χειρότερο, πάντως, δεν είναι η προσπάθεια για φίμωση, που έτσι κι αλλιώς δεν θα περάσει. Το χειρότερο είναι ότι κάποιοι συνέλαβαν την ιδέα, την πρότειναν, την ψήφισαν και την ανακοίνωσαν. Χωρίς να έρθει το 166 να τους μαζέψει.

*

Και κάτι ακόμα. Οι μόνοι σταθμοί που άκουγα μέχρι τώρα ήταν Best και Εν λευκώ, εναλλάξ. Τώρα έφυγε ο ένας- από χτες κολλήσαμε στον Best-Πολυτεχνείο, μήπως χρειαστεί να στείλουμε φάρμακα.

*

Χώρα, για τα πανηγύρια, που λέμε και στο χωριό μου.